Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie

UZASADNIENIE

W pozwie z 4 lipca 2015 roku M. C., wniosła o zasądzenie od A. R. R. w W. kwoty 5 064,47 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu. W uzasadnieniu roszczenia podała, że po złożeniu wniosków do Biura Powiatowego A. R. R. w B. otrzymała na podstawie decyzji nr (...), decyzji nr (...) oraz decyzji nr (...) środki finansowe z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych. Następnie Dyrektor (...) w O. wszczął postępowanie wyjaśniające, w wyniku którego decyzją nr (...) z dnia 31 stycznia 2011 roku Prezes (...) ustalił kwotę nienależnie pobranych płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych, która wyniosła 9 896,64 zł. W nawiązaniu do tej decyzji powódka złożyła wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, nie wpłynęło to jednak na zmianę stanowiska organu gdyż Prezes (...) decyzją Nr (...) z dnia 15 kwietnia 2011 roku utrzymał w mocy decyzję Nr (...). Mając to na uwadze powódka skierowała do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. skargę na decyzję Dyrektora (...) w O.. Skarga została oddalona, powódka sporządziła więc skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego. W dniu 23 stycznia 2014 roku Naczelny Sąd Administracyjny uwzględniając zarzuty podniesione w skardze kasacyjnej uchylił zaskarżony wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. przekazując mu jednocześnie sprawę do ponownego rozpoznania. W dniu 13 sierpnia 2014 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. po ponownym rozpoznaniu sprawy wydał wyrok, na mocy którego uchylono decyzję Prezesa (...) utrzymującą w mocy uprzednią, własną decyzję nr (...). Kolejno Dyrektor (...) w O., w dniu 22 grudnia 2014 r. wydał decyzję Nr (...) w przedmiocie uchylenia decyzji Nr (...) w całości. Kończąc działania zmierzające do ustalenia kwoty nienależnie pobranych przez powódkę płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych Kierownik Biura Powiatowego A. M. R. w B. decyzją z dnia 30 stycznia 2015 r. Nr (...) umorzył postępowanie administracyjne. Powódka 10 maja 2011 roku uiścić miała na rzecz A. R. R. w W. kwotę 10 236,64 zł. Na wskazaną sumę składały się kwota rzekomo nienależnie pobranych płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych w wysokości 9 896,64 zł. oraz odsetki ustawowe w wysokości 340,00 zł. W ocenie powódki ostateczne stanowisko strony pozwanej zwieńczone decyzją z dnia 30 stycznia 2015 roku Nr (...) prowadziło do wniosku, że wpłacona na jej rzecz przez powódkę kwota 10 236,64 zł już od momentu jej wpłaty była świadczeniem nienależnym. Powódka zażądała zwrotu wpłaconej pozwanej sumy oraz odsetek ustawowych za opóźnienie i w tym celu skierowała do A. R. w W. wezwanie datowane na dzień 31 marca 2015 roku. Strona pozwana zastosowała się do wezwania jedynie częściowo, mianowicie w dniu 10 kwietnia 2015 roku zwróciła na wskazany przez powódkę rachunek bankowy kwotę 10 236,64 zł. W niniejszym postępowaniu powódka domagała się zapłaty skapitalizowanych na dzień wniesienia pozwu odsetek ustawowych od kwoty 10 236,64 zł liczonych od dnia 11 maja 2011 roku do dnia zwrotu nienależnego świadczenia (pozew k. 3-13).

Nakazem zapłaty z dnia 31 sierpnia 2015 roku, wydanym w postępowaniu upominawczym w sprawie o sygn. akt II Nc 19281/15, referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym dla W. M. w W. W. C. nakazał, aby A. R. w W. zapłaciła na rzecz M. C. kwotę 5 064,47 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 4 sierpnia 2015 roku do dnia zapłaty tytułem należności głównej oraz kwotę 1 280,50 zł tytułem kosztów procesu, w tym sumę 1 217 zł, stanowiąca zwrot kosztów procesu, w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu albo wniosła w tymże terminie sprzeciw (nakaz zapłaty – k. 16).

Pismem z dnia 30 września 2015 roku A. R. w W., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powódki na rzecz strony pozwanej kosztów procesu. W sprzeciwie od nakazu zapłaty strona pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczenia odsetkowego dochodzonego niniejszym powództwem w kwocie 5 064,47 zł obliczonego za okres od dnia 11 maja 2011 roku do dnia 9 kwietnia 2015 roku. Strona pozwana podniosła ponadto, że zgodnie z art. 77 § 3, w związku z art. 77 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, ze zm.), nadpłata, stanowiła różnicę pomiędzy kwotą dokonanej wpłaty należności w wysokości 10 236,64 zł a kwotą odstąpioną od dochodzenia, na mocy decyzji z dnia 30 stycznia 2015 roku; nadpłata powstała w dniu 30 stycznia 2015 roku; nadpłata podlegała zwrotowi w terminie 30 dni od dnia wydania nowej decyzji. Zatem w przedmiotowej sprawie – w ocenie strony pozwanej – termin zwrotu nadpłaty upływał w dniu 2 marca 2015 roku; zgodnie z art. 78 § 3 Ordynacji podatkowej oprocentowanie w przypadku, o którym mowa w art. 77 § 1 pkt 3 ustawy przysługuje od dnia powstania nadpłaty. Zatem w analizowanym przypadku, nadpłata została zwrócona na rachunek pełnomocnika w dniu 09 kwietnia 2015 roku, w związku z tym okres, za który przysługuje oprocentowanie nadpłaty, obejmuje okres od dnia 30 stycznia2015 do dnia 9 kwietnia 2015 roku; zaś zgodnie z art. 78 § 1 Ordynacji podatkowej nadpłata podlega oprocentowaniu w wysokości równej wysokości odsetek za zwłokę pobieranych od zaległości podatkowych. W myśl art. 56 Ordynacji podatkowej, stawka odsetek za zwłokę wynosi 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalonej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim i 2%, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8%. Minister właściwy do spraw finansów publicznych ogłasza, w drodze obwieszczenia stawkę odsetek za zwłokę w Dzienniku Urzędowym Rzeczpospolitej Polskiej „Monitor Polski”. Aktualnie wysokość stopy procentowej wynosi 8%; w analizowanej sprawie, ewentualna należna wysokość odsetek, ustalona na mocy art. 77 § 1 pkt 3 i § 3 o.p. oraz art. 78 § 1 o.p., za okres od dnia 30 stycznia 2015 roku do dnia 9 kwietnia 2015 roku – w ocenie strony powodowej – wynosi 157,05 zł ( sprzeciw – k. 33).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 14 czerwca 2005 roku M. C. złożyła w Biurze PowiatowymA. R. R. w B. wniosek o przyznanie płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt na rok 2005 i zmianę do tego wniosku z dnia 26 sierpnia 2005 roku, deklarując realizację pakietu „O. w.” na powierzchni 79,42 ha (na działce ewidencyjnej nr (...) obręb S., gmina S.). M. C. wnioskowała również o dopłatę z tytułu realizacji pakietów na obszarach Natura 2000.

W dniu 17 sierpnia 2005 roku w gospodarstwie M. C. przeprowadzono kontrolę, która nie wykazała uchybień powierzchniowych.

Po rozpatrzeniu wniosku Kierownik Biura Powiatowego (...) w B. wydał w dniu 6 kwietnia 2006 roku decyzję nr (...) o przyznaniu płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych na rok 2005. Na mocy w/w decyzji M. C. została przyznana płatność za realizację przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt w wysokości 49 558,08 zł, w tym z tytułu realizacji wariantu KOlc - międzyplon ścierniskowy na powierzchni 79,42 ha. Kierownik Biura Powiatowego (...) w B. przyznał zwiększenie płatności o 20% z tytułu realizacji pakietów na obszarach Natura 2000.

Na podstawie powyższej decyzji na M. C. nałożono pięcioletnie zobowiązanie na powierzchnię, za którą producent rolny otrzymał płatność i na której powinien być realizowany program rolnośrodowiskowy w pakiecie „ochrona gleb i wód”.

W dniu 14 lipca 2005 roku M. C. złożyła w Biurze Powiatowym (...) w B. wniosek o przyznanie płatności na zalesianie gruntów rolnych na rok 2005 na powierzchni 15,94 ha położonych na działce ewidencyjnej nr (...) obręb S., gmina S., czyli na całej powierzchni, do której przyznano środki finansowe za 2005 rok w ramach programu rolnośrodowiskowego – z tytułu realizacji wariantu KOlc.

Z uwagi na zalesienie przez M. C. działki ewidencyjnej nr (...), która objęta była zobowiązaniem rolnośrodowiskowym, Dyrektor (...) w O., działając z upoważnienia Prezesa A. R., wszczął z urzędu postępowanie administracyjne w sprawie ustalenia nienależnie pobranych środków finansowych przyznanych na podstawie decyzji z dnia 6 kwietnia 2006 roku nr (...)-2006- (...) o przyznaniu płatności z tytułu realizacji przedsięwziąć rolnośrodowiskowych, decyzji z dnia 6 listopada 2006 roku nr (...)-2006- (...) o przyznaniu płatności z tytułu realizacji przedsięwziąć rolnośrodowiskowych, decyzji z dnia 17 stycznia 2008 roku nr (...)-2008- (...) o przyznaniu płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych, decyzji z dnia 18 listopada 2008 roku nr (...)-2008- (...) o przyznaniu płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolno środowiskowych, wydanych przez Kierownika Biura Powiatowego (...) w B.. Następnie, Dyrektor (...) w O., decyzją z dnia 31 stycznia 2011 roku nr (...)/31/14/11 ustalił kwotę nienależnie pobranych przez M. C. płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych w wysokości 9 896,64 zł.

Pismem z dnia 11 lutego 2011 roku M. C. złożyła wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. W wyniku rozpoznania wniosku skarżącej o ponowne rozpatrzenie sprawy, Prezes (...) wydał decyzję z dnia 19 kwietnia 2011 roku nr 25/11, którą utrzymał w mocy rozstrzygnięcie z dnia 31 stycznia 2011 roku – decyzję nr (...).

M. C. w dniu 10 maja 2011 roku spełniła świadczenie na rzecz A. R. R.w W. w wysokości 10 236,64 zł, na którą to kwotę składała się suma 9 896,64 zł, stanowiąca nienależnie pobrane płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych oraz odsetki ustawowe w wysokości 340 zł.

M. C. zaskarżyła decyzję Prezesa (...) nr 25/11, składając skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W.. Skarga w/w została oddalona wyrokiem z dnia 9 grudnia 2011 roku, sygn. akt V SA/Wa 1355/11. Naczelny Sąd Administracyjny, po rozpoznaniu wniesionej przez M. C. skargi kasacyjnej od orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 9 grudnia 2011 roku, sygn. akt V SA/Wa 1355/11, wyrokiem z dnia 23 stycznia 2014 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt II GSK 1538/12, uchylił zaskarżony wyrok, przekazując sprawę do ponownego rozpatrzenia.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy, wyrokiem z dnia 13 sierpnia 2014 roku, wydanym w sprawie o sygn. V SA/Wa 1198/14, Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. uchylił decyzję Prezesa (...) nr 25/11 z dnia 15 kwietnia 2011 roku w przedmiocie ustalenia kwoty nienależnie pobranych przez M. C. płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt.

W dniu 3 listopada 2014 roku Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W. doręczono odpis wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 13 sierpnia 2014 roku ze stwierdzeniem jego prawomocności z dniem 16 października 2014 roku.

Prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W., w trybie art. 65 k.p.a., przekazał Dyrektorowi (...) w O. dalsze rozpoznanie sprawy dotyczącej wniosku M. C. z dnia 11 lutego 2011 roku o ponowne rozpatrzenie sprawy zakończonej decyzją Prezesa (...) nr (...) (...) z dnia 31 stycznia 2011 roku. Dyrektor (...) w O. decyzją nr (...) uchylił zaskarżoną decyzję w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. Kierownik Biura Powiatowego (...) w B. decyzją z dnia 30 stycznia 2015 roku nr (...) umorzył postępowanie w sprawie ustalenia kwoty nienależnie pobranych przez M. C. płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych.

Pismem z dnia 31 marca 2015 roku, skierowanym do Kierownika Biura Powiatowego (...) w B., pełnomocnik M. C. wniósł o przekazanie świadczenia spełnionego na rzecz A. R. w W. przez w/w na podstawie uchylonej decyzji wraz z należnymi ustawowymi odsetkami na rachunek bankowy pełnomocnika. Wezwanie zostało doręczone Kierownikowi Biura Powiatowego (...) w B. w dniu 1 kwietnia 2015 roku.

W dniu 9 kwietnia 2015 roku A. R. w W. przekazała na rachunek bankowy wskazany w w/w wezwaniu kwotę 10 236,64 zł, zaznaczając, iż powyższa suma stanowi zwrot wpłaty M. C. z dnia 10 maja 2011 roku.

(okoliczności niesporne, nadto dowód: potwierdzenie wpłaty kwoty 10 236,64 zł na rzecz A. R. R. w W. – k. 11, decyzja Kierownika Biura Powiatowego A. R. w W. z dnia 30 stycznia 2015 roku nr (...) o umorzeniu postępowania w sprawie ustalenia kwoty nienależnie pobranych płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt – k. 8-10, wezwanie do spełnienia świadczenia z dnia 31 marca 2015 roku wraz z dowodem doręczenia – k. 12-13, polecenie przelewu z dnia 9 kwietnia 2015 roku – k. 31)

Ustalając stan faktyczny, Sąd oparł się na twierdzeniach przyznanych przez drugą stronę (niespornych), jak również powołanych powyżej oryginałach i odpisach dokumentów. Stosownie do przepisu art. 233 k.p.c., sąd ocenił wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału. Za wiarygodne sąd uznał ujawnione w sprawie dowody dokumentarne, albowiem nie budziły one żadnych wątpliwości, co do ich autentyczności i rzetelności. Nie były przy tym kwestionowane przez strony procesu.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu, jednakże z innych przyczyn niż podniesione przez pełnomocnika strony pozwanej w odpowiedzi na pozew.

W niniejszej sprawie podstawa faktyczna roszczenia powódki pozostawał poza sporem. Bezsporna jest zarówno okoliczność spełnienia przez powódkę świadczenia na rzecz A. R. w W. w wysokości 10 236,64 zł w wykonaniu decyzji Prezesa A. R. i. R.w W. z dnia 19 kwietnia 2011 roku nr 25/11, utrzymującej w mocy rozstrzygnięcie z dnia 31 stycznia 2011 roku – decyzję nr (...), jak również fakt uchylenia w całości przez Dyrektora (...) w O. decyzji Prezesa (...) nr z dnia 31 stycznia 2011 roku (...) (...)i przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia. Poza sporem stron pozostaje także okoliczność umorzenia przez Kierownika Biura Powiatowego (...) w B. decyzją z dnia 30 stycznia 2015 roku nr (...) postępowanie w sprawie ustalenia kwoty nienależnie pobranych przez M. C. płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych. Strony zgodnie wskazywały przy tym, iż w dniu 1 kwietnia 2015 roku stronie pozwanej doręczono wniosek pełnomocnika powódki o przekazanie świadczenia spełnionego na rzecz Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W. przez w/w na podstawie uchylonej decyzji z należnymi ustawowymi odsetkami na rachunek bankowy pełnomocnika, zaś w dniu 9 kwietnia 2015 roku Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W. przekazała na rachunek bankowy wskazany w w/w wezwaniu kwotę 10 236,64 zł.

W toczącym się postępowaniu kwestią sporną pozostaje jedynie możliwość dochodzenia przez powódkę odsetek ustawowych za opóźnienie w zwrocie nienależnie pobranego świadczenia na podstawie uchylonej następnie, wykonalnej decyzji administracyjnej, liczonych od dnia następującego po dniu spełnienia świadczenia (odpadnięcie podstawy prawnej świadczenia - condictio causa finta).

Postać kondykcji, związanej z odpadnięciem podstawy prawnej świadczenia – condictio causa finita – zachodzi we wszystkich tych sytuacjach, kiedy podstawa ta istniała w chwili dokonania świadczenia, lecz po jego spełnieniu w sposób definitywny upadła. K. ta przysługuje w wypadku spełnienia świadczenia na podstawie orzeczenia lub decyzji (prawomocnych lub nieprawomocnych), które zostały później (w wyniku apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej, wznowienia postępowania) uchylone lub zmienione (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 2008 roku, I PK 247/07, OSNP 2009, Nr 17–18, poz. 233). Konieczność zwrotu świadczenia, które stało się nienależne ze względu na odpadnięcie jego podstawy prawnej powstanie m.in. ze względu na uchyloną bądź uznaną za nieważną decyzję administracyjną, na podstawie której spełniono określone świadczenie, co może mieć miejsce zarówno na skutek decyzji organu administracyjnego wyższego szczebla, jak i orzeczenia sądu administracyjnego (tak: uchwała Sadu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 1995 roku, III CZP 46/95, OSN 1995, Nr 7–8, poz. 114, E. Łętowska, Bezpodstawne wzbogacenie, Warszawa 2000, s. 99). Dlatego póki decyzja taka nie zostanie podważone, nie jest możliwe dochodzenie zwrotu świadczenia spełnionego na jej podstawie.

W niniejszej sprawie decyzja Dyrektora (...) z dnia 31 stycznia 2011 roku nr (...) (...), ustalająca kwotę nienależnie pobranych przez powódkę płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych w wysokości 9 896,64 zł oraz utrzymująca wskazane rozstrzygnięcie w mocy decyzja Prezesa (...) z dnia 19 kwietnia 2011 roku nr 25/11, na podstawie których powódka świadczyła na rzecz strony pozwanej kwotę 10 236,64 zł przestały istnieć, w następstwie uwzględnienia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. skargi powódki i uchylenia wyrokiem z dnia 13 sierpnia 2014 roku, wydanym w sprawie o sygn. V SA/Wa 1198/14, decyzji Prezesa (...) z dnia 15 kwietnia 2011 roku nr (...)oraz wydania przez Dyrektora (...) w O. decyzji nr (...), uchylającej decyzję Prezesa (...) z dnia 31 stycznia 2011 roku nr (...)/(...) i przekazującej sprawę do ponownego rozpatrzenia, a następnie decyzji Kierownik Biura Powiatowego (...) w B. z dnia 30 stycznia 2015 roku nr (...), umarzającej postępowanie w sprawie ustalenia kwoty nienależnie pobranych przez powódkę płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych.

Świadczenie spełnione przez powódkę na podstawie decyzji, które następnie zostały uchylone / zmienione, stało się świadczeniem nienależnym, jako że odpadła podstawa świadczenia (art. 410 § 2 k.c.).

Podkreślenia wymaga, iż roszczenie o zwrot nienależnego świadczenia ma charakter bezterminowy. W wypadku condictiones indebiti i sine causa roszczenie zwrotne powstaje od razu z chwili spełnienia świadczenia, bo już w tym momencie spełnione są wszystkie przesłanki zwrotu. C. causa finita powstaje z chwilą odpadnięcia podstawy prawnej świadczenia, zaś condictio ob rem z chwilą zaistnienia stanu, w którym można stwierdzić nieosiągnięcie zamierzonego celu świadczenia.

Zgodnie z regułą wyrażoną w art. 455 k.c., jeśli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Od tej chwili zatem kondykcje stają się wymagalne (tak m.in.: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2009 roku, III CZP 102/09, OSN 2010, Nr 5, poz. 75, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 2010 roku, II CSK 126/10, L. ) i od tej chwili, jeśli żądanie opiewa na świadczenie pieniężne, przysługują odsetki za opóźnienie (art. 481 k.c.). Podzielić należy stanowisko Sądu Najwyższego, wyrażone w wyroku z dnia 6 marca 1991 roku, III CZP 2/91 (OSN 1991, Nr 7, poz. 93), że „odsetki od nienależnie pobranej – obok ceny samochodu – kwoty tytułem podatku obrotowego przysługują od daty wezwania o jej zwrot”. Zaprezentowany pogląd został uogólniony w wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 5 listopada 1997 roku, I ACa 391/97 ( (...) 2003, Nr 1, s. 129), w którym zaznaczono, że zobowiązania wynikające z bezpodstawnego wzbogacenia (w tym obowiązek zwrotu nienależnego świadczenia) są bezterminowe, a wobec tego opóźnienie w ich wykonaniu następuje dopiero wtedy, gdy dłużnik nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. Od tej chwili obciąża dłużnika obowiązek zapłaty odsetek za opóźnienie.

Podkreślenia wymaga, iż powódka w wystosowanym do strony pozwanej wezwaniu do zapłaty nie musiała wyznaczać terminu spełnienia świadczenia. Termin ten bowiem wynika wprost z przepisu art. 455 k.c. (niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania). Wierzyciel może jednak wezwać dłużnika do spełnienia świadczenia w terminie późniejszym niż „niezwłocznie” (tak m.in.: W. Dubois, E. Jaroń, Odsetki za opóźnienie co do nienależnego świadczenia, Rej. 2000, Nr 1; M. Lemkowski, Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 2003 roku, I CKN 316/01, OSP 2005, Nr 7–8, poz. 94). Nie jest natomiast możliwe oznaczenie przez wierzyciela terminu krótszego niż niezbędny do spełnienia świadczenia przez dłużnika (tak: J.P. Naworski, Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 1989 roku, III CRN 354/89, OSP 1991, Nr 7–8, poz. 187).

Strona pozwana, której w dniu 1 kwietnia 2015 roku doręczono wezwanie powódki do zapłaty kwoty 10 236,64 zł, pozostawała zobligowana do niezwłocznego spełnienia świadczenia, tzn. bez nieuzasadnionej zwłoki w normalnym toku rzeczy (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 października 2008 roku, I CSK 100/08, OSP 2010, Nr 7–8, poz. 81). Chodzi zatem o termin realny, ze względu na okoliczności miejsca i czasu, rodzaju i rozmiaru świadczenia, stosownie do wymagań dobrej wiary i zwyczajów uczciwego obrotu (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 21 listopada 2012 roku, I ACA 1163/12, L. ). W judykaturze ukształtował się pogląd zakładający, że „niezwłocznie” oznacza spełnienie świadczenia w terminie 14 dni (tak m.in.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 1991 roku, II CR 623/90, L. ; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lipca 2011 roku, I CSK 576/09, L. ). Niejednokrotnie taki właśnie termin będzie równoznaczny z „niezwłocznością”. Nie ulega natomiast wątpliwości, że „niezwłoczność” nie może być utożsamiana z „natychmiastowością” (tak: m.in.: wyrok Sądu Apelacyjnego wW. z dnia 19 kwietnia 2011 roku, VI ACa 1168/10, niepubl.; wyrok Sądu Apelacyjnego w W.z dnia 28 października 2011 roku, VI ACA 247/11, L. ).

W ocenie sądu, nie sposób przyjąć, by strona pozwana nie wywiązała się z obowiązku niezwłocznego spełnienia świadczenia na rzecz powódki. Należy mieć na uwadze, iż wystosowane przez pełnomocnika powódki wezwanie do zapłaty doręczone zostało stronie pozwanej w dniu 1 kwietnia 2015 roku, zaś spełnienie świadczenia w sposób wskazany w wezwaniu miało miejsce w dniu 9 kwietnia 2015 roku, tj. w ósmym dniu po doręczeniu wezwania do zapłaty. Mając na uwadze przedstawioną powyżej argumentację, przyjąć należy, iż strona pozwana zrealizowała ciążący na niej obowiązek w terminie ustalonym, stosownie do przepisu art. 455 k.c., nie dopuszczając się opóźnienia, a tym samym nie narażając się na konieczność zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia.

Konkludując, stwierdzić należy, iż przysługujące powódce roszczenie o zwrot bezpodstawnego wzbogacenia powstało z chwila uprawomocnienia się decyzji Kierownik Biura Powiatowego (...) w B. z dnia 30 stycznia 2015 roku nr (...), umarzającej postępowanie w sprawie ustalenia kwoty nienależnie pobranych przez powódkę płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych, strona pozwana spełniła należne powódce świadczenie „niezwłocznie” po otrzymaniu w dniu 1 kwietnia 2015 roku wezwania do zapłaty. Wobec powyższego, strona pozwana nie dopuściła się opóźnienia w spełnieniu świadczenia, a powódka nie była uprawniona do żądania zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie w zapłacie kwoty 10 236,64 zł.

O kosztach procesu sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c., stanowiącego, iż w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Przepis ten odnosi się do szeroko pojętej zasady słuszności. Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem judykatury przesłanki, których zaistnienie warunkuje możliwość obciążenia strony przegrywającej jedynie częścią kosztów albo nieobciążania jej w ogóle tymi kosztami, obejmują wystąpienie w sprawie wypadków szczególnie uzasadnionych, które powodują, że zasądzenie kosztów na rzecz wygrywającego przeciwnika w całości, a nawet w części, byłoby sprzeczne z powszechnym odczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego. Przy tym zakwalifikowanie konkretnego przypadku jako „szczególnie uzasadnionego” wymaga rozważenia całokształtu okoliczności sprawy łączących się z charakterem żądania poddanego pod osąd, przy uwzględnieniu zasad współżycia społecznego (tak m.in.: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2013 roku, V CZ 132/12, LEX nr 1341732, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2013 roku, I CZ 183/12, LEX nr 1388472).

W ocenie sądu, uwzględnienie wniosku strony pozwanej o zwrot kosztów postępowania w całości sprzeczne byłoby zarówno z zasadami współżycia społecznego, jak i powszechnym odczuciem sprawiedliwości. Należy mieć na uwadze, iż subiektywne przekonane powódki o słuszności dochodzonego pozwem żądania znajduje uzasadnienie w okolicznościach niniejszej sprawy. Powtórzyć należy, że pomimo braku podstaw do uwzględnienia powództwa, w sprzeczności z powszechnym odczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego pozostawałaby decyzja o zobowiązaniu powódki do zwrotu stronie pozwanej kosztów procesu w jakiejkolwiek części. Wobec czego, powódki nie obciążono obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz strony pozwanej.

Mając powyższe na uwadze, sąd orzekł jak w sentencji.

SSR Joanna Szekowska – Krym

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron.