Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie

UZASADNIENIE

Powód K. R. pozwem wniesionym dnia 26 sierpnia 2015 r. (data złożenia pisma w administracji Aresztu Śledczego W. B. – k. 7) domagał się zasądzenia od Skarbu Państwa –Aresztu Śledczego W. - S. kwoty 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznane krzywdy w związku z nieludzkimi warunkami odbywania kary w Areszcie Śledczym W. – S. od lipca 2013 r. do 29 czerwca 2015 r. W uzasadnieniu powód podniósł, że w okresie prawie dwuletniego pobytu w Areszcie Śledczym W. – S. pozwany w sposób celowy i świadomy pozbawił go dostępu do światła słonecznego i odpowiedniej wentylacji. Powód wskazał, że w oknach były założone tzw. blindy, które uniemożliwiały dostęp do światła słonecznego, tak więc był on przetrzymywany w ciemnicy. Powód zarzucił również brak odpowiedniej cyrkulacji powietrza w celach. Powód podał, że mimo wielokrotnych monitów z jego strony pozwany nic nie zrobił, aby zaprzestać takim działaniom. Zdaniem powoda, zachowanie pozwanego wyczerpało znamiona czynu z art. 247 k.k. Powód oświadczył, że okres przetrzymywania go w nieludzkich warunkach trwał prawie dwa lata i to było cierpienie wykraczające poza jego możliwości. (pozew – k. 1, protokół rozprawy – k. 39-42)

W odpowiedzi na pozew Skarb Państwa – Areszt Śledczy W. - S. wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasadzenie od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany przyznał, że powód przebywał w Areszcie Śledczym W. – S. od 15 lipca 2013 r. do 29 czerwca 2015 r. Pozwany zaznaczył, że zabezpieczenia techniczno – ochronne w postaci przesłon zewnętrznych okien cel (tak zwanych blind), w których powód przebywał, były zgodne z § 77 pkt 1 lit. g rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 31 października 2003 r. w sprawie sposobów ochrony jednostek organizacyjnych Służby Więziennej. Pozwany podkreślił, że cele były właściwie oświetlone i wentylowane. Wskazał, że twierdzenia powoda, jakoby w trakcie jego pobytu w Areszcie Śledczym W. – S. zostały naruszone jakieś jego prawa, by pozwany dopuścił się wobec powoda przestępstwa znęcenia, są bezpodstawne. (odpowiedź na pozew – k. 20-21)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód K. R. ma 32 lata. Jest on osobą pozbawioną wolności od 6 sierpnia 2000 r. Koniec wymierzonej mu kary pozbawienia wolności przypada na dzień 6 sierpnia 2025 r. Od 25 lipca 2013 r. do 29 czerwca 2015 r. powód był osadzony w Areszcie Śledczym W. - S. w W.. (dowód: zeznania powoda – k. 39-42)

W Areszcie Śledczym W. – S. powód przebywał:

- od 15 do 16 lipca 2013 r. w celi nr 420 o powierzchni 9,82 m ², na oddziale IV, w pawilonie D,

- od 16 lipca 2013 r. do 7 sierpnia 2013 r. w celi nr 422 o powierzchni 9,82 m ², na oddziale IV, w pawilonie D,

- od 7 sierpnia 2013 r. do 3 marca 2014 r. w celi nr 317 o powierzchni 9,82 m ², na oddziale III, w pawilonie D,

- od 3 marca 2014 r. do 15 kwietnia 2014 r. w celi nr 206 o powierzchni 9,72 m ², na oddziale II, w pawilonie E,

- od 15 kwietnia 2014 r. do 29 maja 2014 r. w celi nr 219 o powierzchni 9,72 m ², na oddziale II, w pawilonie E,

- od 29 maja 2014 r. do 25 lutego 2015 r. w celi nr 207 o powierzchni 9,92 m ², na oddziale II, w pawilonie D,

- od 25 lutego 2015 r. do 31 marca 2015 r. w celi nr 206 o powierzchni 9,92 m ², na oddziale II, w pawilonie D,

- od 31 marca 2015 r. do 1 kwietnia 2015 r. w celi nr 217 o powierzchni 9,92 m ², na oddziale II, w pawilonie D,

- od 1 do 3 kwietnia 2015 r. w celi nr 216 o powierzchni 9,92 m ², na oddziale II, w pawilonie D,

- od 3 do 14 kwietnia 2015 r. w celi nr 207 o powierzchni 9,92 m ², na oddziale II, w pawilonie D,

- od 14 do 15 kwietnia 2015 r. w celi nr 113 o powierzchni 4,96 m ², na oddziale I, w pawilonie E,

- od 15 do 22 kwietnia 2015 r. w celi nr 402 o powierzchni 9,82 m ², na oddziale IV, w pawilonie D,

- od 22 kwietnia 2015 r. do 5 maja 2015 r. w celi nr 113 o powierzchni 4,96 m ², na oddziale I, w pawilonie E,

- od 5 maja 2015 r. do 29 czerwca 2015 r. w celi nr 416 o powierzchni 9,82 m ², na oddziale IV, w pawilonie D. (dowód: zeznania powoda – k. 39-42; okoliczności bezsporne)

W celi nr 207 z powodem był osadzony Ł. J., a w celi nr 317 z powodem był osadzony H. Ż.. W celach, w których przebywał powód podczas osadzenia w Areszcie Śledczym W. – S., znajdowały się okna, które można było otwierać. W celach były kratki wentylacyjne wchodzące w skład systemu wentylacji grawitacyjnej. Okna w celach, poza celą nr 219, były przesłonięte tak zwanymi blindami – plastikowym materiałem umieszczonym po zewnętrznej stronie okien. B. (plastikowe przesłony po zewnętrznych stronach okien) stanowiły zabezpieczenia techniczno – ochronne. W Areszcie Śledczym W. – S. w około połowie cel znajdują się tego rodzaju zabezpieczenia. Cele, w których przebywał powód, były wyposażone w sztuczne oświetlenie. Mniej więcej do przełomu lat 2014 – 2015 było to oświetlenie jarzeniowe, a od tego czasu było to oświetlenie halogenowe. Podczas pobytu powoda w tej jednostce wprowadzane były ograniczenia w dostępie do prądu w celi w ciągu dnia. Powód nie miał statusu osadzonego niebezpiecznego ani statusu osadzonego o wzmożonym nadzorze. Podczas pobytu w Areszcie Śledczym W. – S. powód miał stany depresyjne, zaczął korzystać z konsultacji psychiatrycznych, brał leki psychotropowe. Powód nie pracuje, nie osiąga dochodów, nie ma majątku. (dowód: zeznania powoda – k. 39-42)

Powyższy stan faktyczny był bezsporny. W szczególności poza sporem pozostawał okres osadzenia powoda w Areszcie Śledczym W. - S.. Zeznania powoda co do okoliczności faktycznych były wiarygodne. Powód przedstawiał również swoje oceny i opinie, które nie stanowiły podstawy ustaleń faktycznych.

Na rozprawie w dniu 16 maja 2016 r. Sąd pominął dowód z przesłuchania w charakterze świadków H. Ż. i Ł. J.. Wnioski o przesłuchanie tych osób w charakterze świadków zostały zgłoszone nie w pozwie, a dopiero w piśmie powoda z 18 grudnia 2015 r. (k. 19). Jako wnioski spóźnione podlegały pominięciu na mocy art. 207 § 6 k.p.c. Zgodnie z art. 207 § 6 k.p.c. Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w pozwie, odpowiedzi na pozew lub dalszym piśmie przygotowawczym bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności. Powód oświadczył, że nie powołał tych świadków już w pozwie, ponieważ nie wiedział, czy te osoby będą chciały zeznawać w tej sprawie. Tego rodzaju tłumaczenie dodatkowo przemawiało za pominięciem dowodu z przesłuchania tych osób stosownie do art. 207 § 6 k.p.c. Poza tym okoliczności, na jakie świadkowie mieliby zostać przesłuchani, nie były sporne między stronami lub nie miały istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Nie było więc potrzeby przesłuchiwania tych osób w charakterze świadków. W piśmie z 18 grudnia 2015 r. (k. 19) powód wskazał, że ci świadkowie mają pomóc „ustalić stan faktyczny panujący w A.Ś. W. – S.”. Na rozprawie, po dopytaniu przez Przewodniczącego, powód podał, że te osoby mają zeznawać, czy jego krzywdy są jego subiektywnym odczuciem, czy inne osoby odczuwały to tak jak on, nadto świadkowie mieli wyrazić się, jaki był stan faktyczny (k. 39). Te okoliczności w ogóle nie miały znaczenia w sprawie (to jest ocena świadków, czy krzywdy powoda są jego subiektywnym odczuciem; nadto odczucia świadków) albo (co do warunków osadzenia) dotyczyły okoliczności bezspornych (w szczególności nie było sporne między stronami, że w celach, w których przebywał powód, były blindy ograniczające dostęp do cel światła słonecznego).

Na rozprawie w dniu 16 maja 2016 r. Sąd oddalił wnioski powoda o zobowiązanie strony pozwanej do złożenia dokumentacji fotograficznej pomieszczeń, w których przebywał powód (w tym blind), jak również do złożenia rozporządzenia, na które powołuje się strona pozwana w kontekście blind. Wnioski te zostały zgłoszone przez powoda dopiero na rozprawie w dniu 16 maja 2016 r. Były to wnioski spóźnione w świetle art. 207 § 6 k.p.c.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie w jakimkolwiek zakresie.

Powód żądał zasądzenia na jego rzecz kwoty 20.000 zł tytułem naprawienia krzywdy (szkody niemajątkowej). Domagał się zadośćuczynienia (naprawienia krzywdy). W końcowej części pozwu wprost oświadczył, że wyrządzona mu krzywda jest na tyle duża, iż w pełni uzasadnia wysokość żądanego zadośćuczynienia. Z twierdzeń powoda wynikało, że wiązał on swe roszczenie z pobytem w Areszcie Śledczym W. – S. od 15 lipca 2013 r. do 29 czerwca 2015 r.

W pierwszej kolejności powództwo należało rozpoznać na tle przepisów o ochronie dóbr osobistych. Zgodnie z art. 23 k.c. dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Ochronie przewidzianej w art. 23 i art. 24 k.c. podlegają także takie dobra jak godność i prawo do intymności (prawo do prywatności, do respektowania i poszanowania życia osobistego). Na zasadach określonych w art. 24 k.c. i art. 448 k.c. można żądać zadośćuczynienia od osoby, która dopuściła się naruszenia dóbr osobistych. Z art. 24 § 1 k.c. wynika, że przesłankami ochrony dóbr osobistych są: istnienie dobra osobistego, zagrożenie lub naruszenie tego dobra oraz bezprawność zagrożenia lub naruszenia, przy czym pierwsze dwie przesłanki musi wykazać dochodzący ochrony, zaś pozwany może bronić się, że nie działał bezprawnie.

Dokonując oceny, czy nastąpiło naruszenie dóbr osobistych powoda, należało zastosować kryteria obiektywne, uwzględniające odczucia ogółu i powszechnie przyjmowane normy postępowania. O dokonaniu naruszenia dobra osobistego decyduje bowiem obiektywna ocena konkretnych okoliczności, nie zaś subiektywne odczucie osoby zainteresowanej. W świetle zgromadzonego w sprawie materiału nie sposób uznać, aby postępowanie pozwanego naruszało dobra osobiste powoda, w szczególności jego godność czy prawo do intymności (prywatności). Nie zostało wykazane, aby w Areszcie Śledczym W. – S. dopuszczano się wobec powoda zachowań bezprawnych bądź takich, które, oceniając obiektywnie, byłyby nieakceptowane i nieuzasadnione. W niniejszej sprawie powód nie udowodnił, aby jego dobra osobiste zostały naruszone.

Art. 110 § 1 zdanie drugie k.k.w. stanowi, że cele wyposaża się w odpowiedni sprzęt kwaterunkowy zapewniający skazanemu osobne miejsce do spania, odpowiednie warunki higieny, dostateczny dopływ powietrza i odpowiednią do pory roku temperaturę, według norm określonych dla pomieszczeń mieszkalnych, a także oświetlenie odpowiednie do czytania i wykonywania pracy. Powód nie wykazał, aby tego rodzaju warunków nie zapewniono mu podczas osadzenia w Areszcie Śledczym W. – S. od 15 lipca 2013 r. do 29 czerwca 2015 r. Powód nie udowodnił, żeby warunki jego osadzenia w objętym pozwem okresie nie odpowiadały wymogom art. 110 § 2 k.k.w. w zakresie, w jakim przepis ten zobowiązuje do wyposażenia cel w odpowiedni sprzęt kwaterunkowy zapewniający skazanemu odpowiednie warunki higieny, dostateczny dopływ powietrza i stosowną do pory roku temperaturę, według norm określonych dla pomieszczeń mieszkalnych, a także oświetlenie odpowiednie do czytania i wykonywania pracy.

W Areszcie Śledczym W. – S. cele były wyposażone w sztuczne oświetlenie zapewniające natężenie światła odpowiadające normom wymaganym dla pomieszczeń mieszkalnych. Nie zostało wykazane, aby to oświetlenie nie odpowiadało wymaganym normom. Powód zresztą tego nie kwestionował. Przyznał, że w każdej celi znajdowało się sztuczne oświetlenie. Nie wskazywał, że na przykład oświetlenie nie działało, było niesprawne, a administracja nie podejmowała prób naprawy. Wyposażenie cel w oświetlenie jarzeniowe także spełnia wymóg zapewniania osadzonym oświetlenia odpowiedniego do czytania i wykonywania pracy. Nie jest przy tym konieczne wyposażenie cel w oświetlenie halogenowe czy ledowe. Przyjąć należy, że oświetlenie to umożliwiało osobom przebywającym w celi czytanie czy wykonywanie pracy. Powód nie wskazywał też na jakieś konkretne sytuacje, podczas których przeszkadzałoby mu oświetlenie jarzeniowe. Z zeznań powoda wynika, że od przełomu 2014 r. i 2015 r. w celach wymieniono oświetlenie z jarzeniowego na halogenowe (bardziej nowoczesne). Fakt ten świadczy o tym, że pozwany podejmował czynności w celu polepszenia warunków osadzenia, w tym powoda.

W celach był zapewniony dostęp do światła dziennego. W każdej celi było okno. Przez okno był więc dostęp do światła dziennego. W części okien znajdowały się tak zwane blindy – wykonane z plastiku przesłony, stanowiące elementy ochronno – zabezpieczające. Z urzędu Sądowi jest znane, że te przesłony są wykonane z takiego materiału, który przepuszcza światło słoneczne do pomieszczania co najmniej w 85%. Inaczej zresztą nie zostałyby dopuszczone takie przesłony do użytku. Fakt zabezpieczenia okien takimi przesłonami nie powoduje, aby w celach nie było zapewnione oświetlenie odpowiednie do czytania i wykonywania pracy. Nie zostało to wykazane. Powód zresztą się na to nie uskarżał. Nie zarzucał, że przez te blindy nie mógł w celi czytać czy wykonywać prace. Art. 110 § 2 k.k.w. wymaga zaopatrzenia cel w oświetlenie odpowiednie do czytania i wykonywania pracy. Nie wymaga on natomiast zapewnienia w celi dostępu do światła słonecznego w nieograniczonym zakresie. Niewątpliwie blindy ograniczały dostęp światła słonecznego do wnętrza celi – nie przepuszczały bowiem tego światła w takim samym zakresie jak szyba okienna bez tego rodzaju przesłony, jednak nie można uznać, aby tego rodzaju ograniczenie powodowało, że w celach nie były zapewnione warunki zgodnie z art. 110 § 2 k.k.w. – że w celach nie zapewniono oświetlenia odpowiedniego do czytania i wykonywania pracy.

Ponieść trzeba, że § 77 pkt 1 lit. g rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 października 2003 r. w sprawie sposobów ochrony jednostek organizacyjnych Służby Więziennej (Dz.U. z 2015 r., poz. 548) stanowi, że w ochronie jednostki organizacyjnej Służby Więziennej (np. w areszcie śledczym) można stosować „przesłony i siatki mocnej konstrukcji, montowane po zewnętrznej stronie okien”. Na mocy tego przepisu pozwany był uprawniony do zamontowania w Areszcie Śledczym W. – S. opisanych wyżej przesłon po zewnętrznej stronie okien – w celach ochronnych. Rozporządzenie zostało wydane na podstawie art. 249 § 3 pkt 4 k.k.w. Brak podstaw do uznania, aby przedmiotowy przepis rozporządzenia był niezgodny z aktami wyższego rzędu. Dodać trzeba, że przedmiotowe zabezpieczenia były stosowane w taki sposób, aby w jak najmniejszym stopniu wpłynęło to negatywnie na warunki osadzenia (materiał w większości przepuszczał światło słoneczne, była możliwość uchylania okien), a jednocześnie uniemożliwiało porozumiewanie się osadzonych z osobami trzecimi i osadzonymi z innych cel.

Nie zostało wykazane, aby w celach, w których przebywał powód, była niewłaściwa wentylacja. Wystarczająca była sprawnie funkcjonująca wentylacja grawitacyjna. Taka wentylacja była zapewniona w Areszcie Śledczym W. – S. w okresie objętym żądaniem pozwu. Powód przyznał, że w każdej celi znajdowała się kratka wentylacyjna. Takie kratki stanowiły elementy systemu wentylacji grawitacyjnej. Poza tym w celach, w których powód przebywał, była możliwość otwierania okien, przewietrzenia pomieszczenia. Prawidłowość działania wentylacji jest systematycznie sprawdzana przez podmioty zewnętrzne zgodnie z wymogami prawa budowlanego. Brak podstaw do uznania, aby przeprowadzane kontrole wykazywały w tym zakresie nieprawidłowości.

Nawet jeśli miało miejsce ograniczanie w określonych porach dnia dopływu energii elektrycznej do cel, co nie zostało wykazane, to nie stanowiło to zachowania bezprawnego. Ograniczanie dopływu energii elektrycznej jest wprowadzane stosownymi zarządzeniami w ramach programów oszczędnościowych. Stosowane ograniczenia mają swoje uzasadnienie ekonomiczne. Ograniczenia wprowadza się tak, aby w jak najmniejszym stopniu niedogodność z tym związaną odczuli osadzeni – przede wszystkim w porze dziennej, gdy osadzeni mogli przebywać poza celą albo wykonywać czynności w celi przy oświetleniu dziennym, albo w porze nocnej, gdy osadzeni śpią. Podkreślić trzeba, że żadnym przepisem jednostki penitencjarne nie są obowiązane zapewniać osadzonym przez całą dobę dostępu do energii elektrycznej w celi.

Zaznaczyć trzeba, że powód nie wykazał, aby zwracał uwagę pozwanemu na nieodpowiednie, jego zdaniem, warunki osadzenia, aby wnosił o dokonanie jakichś zmian itd. Ze zgromadzonego materiału nie wynika, aby w czasie osadzenia powód zgłaszał zarzuty co do jakości oświetlenia w celach, blind, wentylacji itd.

Powód nie udowodnił, że wskutek pobytu w Areszcie Śledczym W. – S. od 15 lipca 2013 r. do 29 czerwca 2015 r. doznał jakiegokolwiek uszczerbku na zdrowiu ani tego, że z uwagi na stan zdrowia doszło do naruszenia jego dóbr osobistych. Nie wykazał on, aby warunki osadzenia wpływały negatywnie na stan jego zdrowia. W szczególności nie udowodnił, aby właśnie kwestie zarzucane w tym postępowaniu miały związek z podjęciem przez niego leczenia psychiatrycznego.

Mając na uwadze całokształt ustalonego stanu faktycznego, uznać należało, że warunki osadzenia powoda w Areszcie Śledczym W. – S. w okresie objętym żądaniem pozwu były zgodne z obowiązującymi w tym zakresie przepisami Kodeksu karnego wykonawczego i przepisami wykonawczymi do tego kodeksu. Postępowaniu Skarbu Państwa w tym zakresie nie można zarzucić ani tego, że było ono bezprawne, ani tego, że naruszało jakiekolwiek dobra osobiste powoda, w tym godność, prawo do prywatności czy zdrowie. W czasie osadzenia powoda nie były naruszane jego uprawnienia. Nie przebywał on w gorszych warunkach niż inni osadzeni. Ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika, aby warunki, w jakich powód był osadzony w Areszcie Śledczym W. - S., wywołały u niego poważne cierpienia lub spowodowały pogorszenie się jego stanu zdrowia. Warunki osadzenia powoda w okresie objętym żądaniem były takie, jakie w danej sytuacji mogła optymalnie zapewnić administracja tej konkretnej jednostki. Sąd nie dopatrzył się żadnych działań świadczących o świadomej represji czy dyskryminacji wobec powoda ze strony pozwanego. W świetle zebranego w sprawie materiału stwierdzić trzeba, że warunki, w jakich powód był osadzony w Areszcie Śledczym W. - S., nie były niegodziwe, niehumanitarne. Nie wystąpiły przejawy poniżającego traktowania jego osoby.

Postępowaniu pozwanego w niniejszej sprawie nie można zarzucić naruszenia art. 3 Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 4 listopada 1950 roku, obowiązującej w Polsce od 1993 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.). Powód, jako osoba pozbawiona wolności, był bowiem traktowany w sposób humanitarny i z poszanowaniem przyrodzonej godności człowieka. Zapewniano mu warunki odbywania kary zgodne z obowiązującym w Polsce porządkiem prawnym.

Jak stwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z 20 grudnia 2010 r., IV CSK 449/10 (niepubl.), o naruszeniu dobra osobistego w postaci uchybienia godności osadzonego w zakładzie karnym nie można mówić w przypadku pewnych uciążliwości lub niedogodności związanych z samym pobytem w takim zakładzie, polegających na przykład na niższym od oczekiwanego standardzie celi czy urządzeń sanitarnych, bowiem dla wielu ludzi nieodbywających kary pozbawienia wolności warunki mieszkaniowe bywają często równie trudne (na przykład w związku z upałami, ograniczonym dostępem do światła słonecznego itd.).

Biorąc pod uwagę treść powództwa, należało je rozpoznać w oparciu o przepisy dotyczące odpowiedzialności deliktowej określonej w art. 415 – 449 k.c. Przesłankami tej odpowiedzialności są: szkoda, zdarzenie powodujące szkodę oraz związek przyczynowy między owym zdarzeniem a szkodą. Dla przyjęcia odpowiedzialności deliktowej pozwanego konieczne było wykazanie wszystkich przesłanek odpowiedzialności. Art. 415 k.c. wskazuje, że zasada winy jest podstawą odpowiedzialności w sferze reżimu odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych. W okolicznościach przedmiotowej sprawy nie można uznać, by roszczenie powoda było uzasadnione w oparciu o pozostałe zasady odpowiedzialności deliktowej – ryzyka czy słuszności. Art. 415 k.c. stanowi, że ten jest obowiązany do naprawienia szkody, kto wyrządził ją drugiemu ze swej winy. Aby przyjąć odpowiedzialność na zasadzie winy według art. 415 k.c. i nast., należy udowodnić wszystkie przesłanki odpowiedzialności. Ciężar dowodu co do wszystkich przesłanek odpowiedzialności za szkodę obciąża poszkodowanego, w realiach niniejszej sprawy – powoda, co wynika z art. 415 k.c. w zw. z art. 6 k.c. To na powodzie spoczywał obowiązek wykazania faktu sprawstwa pozwanego noszącego znamiona winy, istnienia i rozmiaru szkody, istnienia związku przyczynowego między zdarzeniem (faktem sprawczym) a szkodą. Powód nie wykazał jednak takiego postępowania pozwanego (działania lub zaniechania), które byłoby bezprawne i zawinione, i które wyrządziłoby mu szkodę. Wobec niewykazania przez stronę powodową, że działanie pozwanego było bezprawne i nosiło znamiona winy, należy stwierdzić, że nie została udowodniona jedna z przesłanek odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną drugiej osobie czynem niedozwolonym, to jest nie udowodniono istnienia bezprawnego, zawinionego faktu sprawczego, w związku z czym nie można przyjąć odpowiedzialności pozwanego za szkodę, stąd bezprzedmiotowe jest rozważanie, czy są spełnione pozostałe przesłanki odpowiedzialności pozwanego na zasadach odpowiedzialności deliktowej, w tym w oparciu o art. 415 k.c. czy art. 448 k.c.

Mając na względzie przytoczone przez powoda okoliczności, określenie jako pozwanego Skarbu Państwa, z uwagi na osobiste występowanie powoda w sprawie, jego roszczenie należało rozpatrzyć w kontekście odpowiedzialności władzy publicznej za szkody, przewidzianej w art. 417 k.c. i nast. Odpowiedzialność Skarbu Państwa kształtuje art. 417 § 1 k.c., który stanowi, że za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa. Przesłankami odpowiedzialności za szkody wyrządzone wykonywaniem władzy publicznej są: niezgodne z prawem działanie (zaniechanie) przy wykonywaniu władzy publicznej, szkoda oraz adekwatny związek przyczynowy między tak określoną przyczyną sprawczą a szkodą. To powód w myśl art. 6 k.c. miał wykazać zdarzenie powodujące szkodę - niezgodne z prawem działanie (zaniechanie) przy wykonywaniu władzy publicznej, istnienie i rozmiar szkody, istnienie związku przyczynowego między tym zdarzeniem a szkodą. Powód nie udowodnił, aby działanie pozwanego Skarbu Państwa było niezgodne z prawem. Jedynie on tak twierdził, wyrażając przy tym swoje stanowisko, swoje przekonanie, subiektywną ocenę, że postępowanie pozwanego było sprzeczne z przepisami. Nie przedstawił jednak dowodów, by swoje twierdzenia wykazać. Mając na uwadze twierdzenia powoda i strony pozwanej oraz całokształt zgromadzonego w sprawie materiału, przyjąć należy, że działalność pozwanego Skarbu Państwa wobec powoda odpowiadała prawu. Powód nie wykazał bezprawności działania Skarbu Państwa w żadnej z wymienionych przez niego sytuacji. Biorąc pod uwagę, że nie została spełniona przesłanka odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przy wykonywaniu władzy publicznej w postaci udowodnienia zdarzenia powodującego szkodę – działania niezgodnego z prawem, bezprzedmiotowa jest analiza pozostałych przesłanek odpowiedzialności – istnienia szkody i związku przyczynowego między zdarzeniem a szkodą. Wobec powyższego w świetle art. 417 – 417 ¹ k.c. nie można przyjąć odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkodę, jaka miałaby zostać wyrządzona powodowi.

Z uwagi na fakt, że powód nie udowodnił zgłoszonego w pozwie roszczenia o zadośćuczynienie, wobec tego powództwo w całości podlegało oddaleniu. Z tych przyczyn, mając na uwadze treść art. 24 § 1 k.c., art. 448 k.c. oraz art. 415 k.c. i art. 417 k.c. i nast., Sąd oddalił powództwo w całości.

Na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd nie obciążył powoda kosztami procesu, a nieuiszczone koszty sądowe przejął na rachunek Skarbu Państwa (stosownie do art. 113 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Dz.U. z 2014 r., poz. 1025 ze zm.). Sąd miał na uwadze przede wszystkim względy natury podmiotowej związane z sytuacją finansową i życiową powoda. Powód przegrał proces, w związku z czym zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu ciążył na nim obowiązek poniesienia kosztów procesu, w tym obowiązek zwrotu kosztów procesu poniesionych przez pozwanego. Sąd jednak wziął pod uwagę szczególnie trudną sytuację materialną i osobistą powoda, który obecnie odbywa karę pozbawienia wolności, nie jest zatrudniony, nie ma też żadnego majątku, dochodów (por. oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania - k. 3-6). Nie negując zatem wychowawczej funkcji rozliczenia kosztów procesu, należało również uwzględnić szczególną sytuację osobistą i majątkową powoda. W konsekwencji stwierdzić trzeba, że zasadnym było odstąpienie od generalnej zasady obciążenia kosztami procesu strony przegrywającej spór.

ZARZĄDZENIE

- odpis wyroku wraz z uzasadnieniem proszę doręczyć powodowi z pouczeniem o apelacji;

- proszę przesłać powodowi płytę z nagraniem rozprawy z 16 maja 2016 r. (zapisem audio).