Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie

UZASADNIENIE

Pozwem z 25 sierpnia 2020 r. (data nadania w placówce pocztowej), powód L. Sp. z o.o. z siedzibą we W., działając przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o zasądzenie od pozwanego B. M. S.A. z siedzibą w W. kwoty w wysokości 532,31 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 25 sierpnia 2017 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że 7 stycznia 2016 r. pozwany zawarł z A. S. umowę pożyczki (kredytu konsumenckiego) nr (...). Kwota udzielonego kredytu wynosiła 6 050,00 zł. Jak podniósł powód Bank w dniu wypłaty kredytu pobrał kwotę 725,40 zł tytułem prowizji, która została sfinansowana w ten sposób, że pozwany pożyczył konsumentowi środki na jej zapłatę. Umowę zawarto na okres od 7 stycznia 2016 r. do 6 maja 2021 r.

Powód wskazał, że 8 czerwca 2017 r. konsument dokonał wcześniejszej całkowitej spłaty kredytu konsumenckiego. W związku z powyższym zgodnie z art. 52 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (dalej: u.k.k.) Bank był zobowiązany w terminie 14 dni od dnia dokonania wcześniejszej spłaty rozliczyć z konsumentem sporną kwotę. Termin ten upłynąć miał 22 czerwca 2017 r.

W dalszej części uzasadnienia powód wskazał, że pomiędzy nim a A. S. zawarta została umowa przelewu wierzytelności pieniężnej, która przysługiwała konsumentce od pozwanego w związku z w/w umową kredytu. Powód wskazał, iż zawiadomił o niniejszym fakcie pozwanego, przesyłając jednocześnie oryginał oświadczenia konsumentki o zwolnieniu banku z tajemnicy bankowej w zakresie przedmiotowej umowy oraz wzywając do dobrowolnej spłaty spornej kwoty w terminie 3 dni od dnia doręczenia wezwania. Pozwany korespondencję odebrać miał 19 sierpnia 2020 r.

Jako materialnoprawną podstawę dochodzonego roszczenia wskazano art. 49 ust. 1 u.k.k. Z daleko idącej ostrożności procesowej podniesiono, że podstawę dochodzonego roszczenia może stanowić również art. 385 ¹ § 1 k.c. oraz art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 410 § 2 k.c.

(pozew k. 1-4)

Pozwany B. M.S.A. z siedzibą w W. 28 października 2020 r. (data nadania w placówce pocztowej) złożył odpowiedź na pozew, w której wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając stanowisko pozwany wskazał, że powództwo jest bezzasadne i nie zasługuje na uwzględnienie. Podniósł, iż powód nie wykazał by faktycznie doszło do wcześniejszej spłaty pożyczki a okoliczność ta nie jest okolicznością niekwestionowaną i bezsporną.

Kolejno wskazał, że bezspornym jest zawarcie przez konsumentkę z pozwanym bankiem umowy kredytu konsumenckiego. W jego ocenie jednak pobrana od kredytobiorcy prowizja stanowiła tę część wynagrodzenia pozwanego, która związana była jedynie z przedkontraktowymi czynnościami i kosztami pozwanego, obejmującymi swym zakresem wyłącznie świadczenia w postaci jednorazowych czynności dotyczących rozpatrzenia wniosku kredytowego oraz udzielenia kredytu. W dalszej części uzasadnienia wskazano, że wysokość tej prowizji w żaden sposób nie była uzależniona od okresu trwania umowy, czy też od okresu kredytowania i jako taka nie powinna podlegać proporcjonalnemu zwrotowi na podstawie art. 49 u.k.k.

Jako całkowicie nietrafione pozwany uznał także zarzuty co do abuzywności postanowień dotyczących prowizji i jej wysokości czy też obejścia przepisów dot. odsetek maksymalnych. Podkreślono, że podstawa do pobierania prowizji wynika bezpośrednio z przepisów prawa i jest jednym z podstawowych uprawnień banków przy udzielaniu kredytów i pożyczek.

Mając na uwadze, iż powód powołał się na wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) z dnia 11 września 2019 r. wydany w sprawie C-383/18, pozwany wskazał, iż TSUE dokonał interpretacji dyrektywy a nie ustawy o kredycie konsumenckim, której art. 49 u.k.k jest w ocenie banku jasny i powinien być interpretowany zgodnie z zasadami wykładni językowej. Zaznaczono także, że dokonana w w/w wyroku interpretacja Dyrektywy o kredycie konsumenckim (...) nie jest wiążąca dla pozwanego banku i wywołuje tylko skutki bezpośrednie wobec państw członkowskich UE co do obowiązku jej implementacji. Pozwany stał również na stanowisku, iż wyrok TSUE nie jest wiążący dla Sądu rozpoznającego niniejszą sprawę, gdyż wywołuje on jedynie skutki wobec Sądu, który zwrócił się do TSUE z pytaniem prejudycjalnym. Ponadto nadmieniono, iż TSUE dokonał wykładni jedynie na podstawie angielskiej i niemieckiej wersji językowej, zaś wersja polska ma inne brzmienie. W dalszej części bank zaznaczył, że wykładnia zaprezentowana przez TSUE jest uzasadniona celami ochrony konsumentów i nie powinna odnosić się wobec cesjonariusza, będącego przedsiębiorcą.

(odpowiedź na pozew k. 27-34)

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

7 stycznia 2016 r. A. S. zawarła z B. M. S.A. z siedzibą w W. umowę pożyczki gotówkowej nr (...). Całkowitą kwotę pożyczki określono na 6 050,00 zł (§ 2 ust. 1). Okres spłaty pożyczki wynosił 64 miesiące (§ 2 ust. 2), zaś początek jej spłaty ustalono na luty 2016 r. (§ 2 ust. 3). Zgodnie z § 3 ust. 2 prowizja wynosiła 725,40 zł i pobierana była przez jej doliczenie do kwoty pożyczki, zwiększając tym samym wysokość kwoty pożyczki do spłaty, a następnie poprzez potrącenie jej od wypłacanej kwoty pożyczki z rachunku wskazanego w umowie. Pożyczkobiorca mógł dokonać spłaty części lub całości udzielonej pożyczki przed terminem określonym w umowie (§ 11). W tym celu pożyczkobiorca musiał zapewnić na rachunku środki pieniężne wystarczające na wnioskowaną spłatę poprzez wpłatę gotówki w kasie banku lub dokonanie przelewu na rachunek oraz złożyć dyspozycję odnośnie wcześniejszej spłaty.

(okoliczności bezsporne, ponadto: umowa pożyczki gotówkowej nr (...) k. 9-11)

Dnia 8 czerwca 2017 r. A. S. dokonała wcześniejszej całkowitej spłaty zadłużenia, wynikającego z w/w umowy pożyczki gotówkowej.

(dowody: oświadczenie o dokonaniu całkowitej spłaty kredytu konsumenckiego k. 12, wydruk raportu BIK k. 13)

A. S. zawarła z powodem umowę cesji wierzytelności nr (...). Przedmiotem umowy była wierzytelność pieniężna wynikająca z umowy pożyczki nr (...), przysługująca cedentowi w stosunku do pozwanego banku, obejmująca w szczególności wierzytelność o zwrot wszelkich nienależnie pobranych opłat i kosztów oraz o zwrot kosztów w związku z wcześniejszą spłatą w/w umowy pożyczki oraz ze wszystkimi związanymi z tymi wierzytelnościami prawami.

(okoliczność bezsporna, ponadto: umowa cesji k . 14)

Pismem datowanym na dzień 17 sierpnia 2020 r. strona powodowa zawiadomiła pozwany bank o dokonanym przez pożyczkobiorczynię przelewie wierzytelności, a także o wyrażeniu przez nią zgody na uchylenie tajemnicy bankowej na rzecz powoda. JednocześnieL.sp. z o.o. wezwał pozwanego do zapłaty spornej kwoty w terminie 3 dni od dnia doręczenia wezwania.

(okoliczność bezsporne, ponadto: przedsądowe wezwanie do zapłaty k. 15, zawiadomienie o przelewie wierzytelności k. 16, oświadczenie o zwolnieniu z tajemnicy bankowej k. 17, karta podpisów k. 18, potwierdzenie nadania k. 19)

Stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o okoliczności między stronami bezsporne oraz o wyżej powołane dokumenty i kopie dokumentów, które uznał w całości za wiarygodne. W ocenie Sądu dowody te, w zakresie w jakim stanowiły podstawę poczynionych w niniejszej sprawie ustaleń faktycznych, tworzą spójny oraz niebudzący wątpliwości w świetle wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, a przez to zasługujący na wiarę, materiał dowodowy.

Sąd odstąpił od zobowiązywania pozwanego do dołączenia do akt sprawy dokumentacji kredytowej dotyczącej umowy pożyczki nr (...). Fakt zawarcia tej umowy, jak i jej treść był bezsporny między stronami. Sąd uznał, iż zawarty w aktach sprawy materiał dowodowy jest wystarczający do rozpoznania przedmiotowej sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Powód domagał się zasądzenia od pozwanego kwoty w wysokości 532,31 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 25 sierpnia 2017 r. do dnia zapłaty. Przedmiotem dochodzonego roszczenia był zwrot części prowizji.

W przedmiotowym sporze między stronami bezspornym było zawarcie między A. S. a pozwanym bankiem umowy pożyczki gotówkowej nr (...). Spór miedzy stronami w głównej mierze dotyczył dochodzenia zwrotu części prowizji we wskazanej przez powoda wysokości, jak również faktu jej wcześniejszej spłaty w dniu 8 czerwca 2017 r.

Podstawą dochodzonego roszczenia był art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r., o kredycie konsumenckim (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r., poz. 1083 ze zm., dalej jako: u.k.k.), zgodnie z którym w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą. Art. 49 i 48 ustawy o kredycie konsumenckim stanowi efekt implementacji art. 16 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej Dyrektywę 87/102/EWG (dalej: Dyrektywa 2008/48/WE).

Definicja legalna terminu „całkowity koszt kredytu” znajduje się w art. 5 pkt 6 u.k.k. Zgodnie z powyższą definicją całkowity koszt kredytu to wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności są to odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże, jeżeli są znane kredytodawcy (lit. a), a także koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach (lit. b). Wyjątkiem są koszty opłat notarialnych ponoszone przez konsumenta, które nie stanowią całkowitego kosztu kredytu.

Przywołany przepis art. 49 u.k.k. przewiduje zatem mechanizm obniżenia kosztów kredytobiorcy z tytułu umowy o kredyt konsumencki albo kosztów związanych z taką umową, ustanawiając zasadę proporcjonalnej redukcji tych kosztów. Jak wskazano w literaturze, w sytuacji gdy konsument dokona spłaty kredytu przed terminem określonym w umowie, proporcjonalnemu obniżeniu powinny ulec wszelkie koszty składające się na całkowity koszt kredytu w rozumieniu art. 5 pkt 6 u.k.k., włącznie z kosztami, których wysokość nie zależy od okresu obowiązywania umowy, czyli takimi jak opłaty i prowizje z tytułu wykonania przez bank czynności jednorazowych (Ł. Obzejta, Koszty związane z kredytem konsumenckim w związku z wyrokiem L. , LEX/el. 2019.). Podobne stanowisko zajął również K. Osajda wskazując, że koszty od których ponoszenia konsument zostaje zwolniony na podstawie art. 49 u.k.k., obejmują wszelkie świadczenia na rzecz kredytodawcy, które przekraczają wysokość kapitału. Zakres tych kosztów pozostaje szerszy od całkowitego kosztu kredytu w rozumieniu art. 5 pkt 6 u.k.k., może bowiem obejmować również roszczenia powstałe już po zawarciu umowy i niemożliwe do przewidzenia przez kredytodawcę w chwili jej zawarcia (K. Osajda (red.) Komentarz do art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim, Legalis 2019).

Wskazać należy, że ostatnia część zdania art. 49 ust. 1 u.k.k. wyraźnie stanowi, iż obniżeniu podlegają również te z kosztów, które zostały poniesione przez konsumenta przed spłatą kredytu. W związku z powyższym uznać należy, że intencją ustawodawcy było nieróżnicowanie obniżenia kosztu kredytu od tego jaki charakter ma dany koszt i kiedy (w jakim czasie) został poniesiony. Przepis ten należy interpretować zgodnie z istotą i celem ustawy o kredycie konsumenckim. Bez wątpienia bowiem ratio legis tego przepisu jest zmniejszenie ciężarów finansowych konsumenta kredytobiorcy.

Zaprezentowane stanowisko znajduje potwierdzenie w judykaturze. Uchwałą z dnia 12 grudnia 2019 r., sygn. akt III CZP 45/19, Sąd Najwyższy stwierdził, że uprawnienie konsumenta do obniżenia całkowitego kosztu kredytu w przypadku jego spłaty w całości przed terminem określonym w umowie obejmuje także prowizję za udzielenie kredytu. Przywołać należy również stanowisko Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej zawarte w wyroku z dnia 11 września 2019 r. w sprawie C-383/18 L.sp. z o.o. przeciwko (...) im. (...), S. B. S.A. oraz m. (...) S.A. W niniejszym wyroku TSUE dokonał wykładni art. 16 ust. 1 Dyrektywy 2008/48/WE, zgodnie z którą przepis ten należy interpretować w ten sposób, że prawo konsumenta do obniżenia całkowitego kosztu kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu obejmuje wszystkie koszty, które zostały nałożone na konsumenta. Uzasadniając swoje stanowisko TSUE podniósł, że art. 3 lit. g Dyrektywy 2008/48/WE, który definiuje pojęcie „całkowitego kosztu kredytu”, nie zawiera żadnego ograniczenia, które dotyczyłoby okresu obowiązywania danej umowy o kredyt. Podkreślono również, że przy dokonywaniu wykładni art. 16 przedmiotowej Dyrektywy wzięto pod uwagę nie tylko brzmienie przepisu w różnych wersjach językowych, ale również kontekst oraz cele regulacji. Skuteczność prawa konsumenta do obniżki całkowitego kosztu kredytu byłaby osłabiona, gdyby przyjąć, że obniżenie kredytu ogranicza się do uwzględnienia jedynie kosztów przedstawionych przez kredytodawcę jako zależnych od okresu obowiązywania umowy. Tym samym na uwzględnienie nie zasługuje zarzut pozwanego podważający wykładnię zaproponowaną przez TSUE z uwagi na jej oparcie wyłącznie na dwóch wersjach językowych dyrektywy, z których żadna nie jest wersją polską. Skuteczność takiego zarzutu wymagałaby wskazania istotnych rozbieżności językowo-semantycznych między polską a innymi wersjami językowymi dyrektywy, gdyż oczywiście każda z tych wersji ma w prawie unijnym równą skuteczność. Zaznaczyć należy, że także z samej umowy wynika, że prowizja stanowi część całkowitego kosztu kredytu. Została ona bowiem kredytowana przez bank i wchodziła w skład wypłaconej kwoty pożyczki oraz całkowitego kosztu pożyczki.

Pozwany podnosił również, że przywołany przez powoda wyrok TSUE nie będzie miał zastosowania w przedmiotowej sprawie, gdyż wyrokiem tym związany jest jedynie sąd zadający pytanie prejudycjalne. Tutejszy Sąd w pełni podziela zdanie Sądu Najwyższego zawarte w w/w uchwale z dnia 12 grudnia 2019 r., sygn. akt III CZP 45/19. Wskazać należy na art. 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U.2004.90.864/2 z dnia 2004.04.30), zgodnie z którym TSUE jest właściwy do orzekania w trybie prejudycjalnym o wykładni Traktatów oraz o ważności i wykładni aktów przyjętych przez instytucje, organy lub jednostki organizacyjne Unii. W związku z powyższym TSUE jest również uprawniony do dokonania wykładni Dyrektywy 2008/48/WE i wykładnia ta ma charakter wiążący. W sytuacji, gdy TSUE dokonał interpretacji przepisu prawa unijnego, to taki sam sposób interpretacji winny też przyjmować sądy krajowe w swoich wyrokach. Skład orzekający podziela zdanie Sądu Najwyższego, że orzeczenie TSUE wiąże sądy krajowe, skoro wydanie przez sąd krajowy orzeczenia z oczywistym naruszeniem wyroku TSUE może stanowić podstawę odpowiedzialności państwa członkowskiego za szkody wyrządzone jednostkom wskutek naruszenia prawa wspólnotowego. Podkreślić należy, że sąd krajowy, w zakresie w jakim stosuje prawo unijne, staje się sądem unijnym i związany jest wykładnią przepisów unijnych dokonywaną przez TSUE.

Kolejno pozwany zaprzeczał temu, że doszło do wcześniejszej całkowitej spłaty pożyczki przez pożyczkobiorcę. W ocenie Sądu teza ta nie znalazła odzwierciedlenia w zgromadzonym materiale dowodowy. Wskazać należy, że pozwany jako bank i strona przedmiotowej umowy pożyczki mógł bez żadnych przeszkód uzyskać i przedstawić dokumenty na brak wcześniejszej całkowitej spłaty kwoty pożyczki przez konsumentkę. Pozwany nie przeprowadził jednakże takiego przeciwdowodu. Powód na wykazanie niniejszej okoliczności przedstawił zaś zarówno oświadczenie pożyczkobiorczyni, jak i raport z Biura (...). W ocenie Sądu dowody te nie budziły wątpliwości, w związku z tym uznać należało, iż do całkowitej spłaty pożyczki doszło 8 czerwca 2017 r. Jako bezzasadny Sąd uznał zarzut pozwanego wystąpienia przez powoda z roszczeniem, korzystając z motywów wyroku TSUE, który dotyczy konsumenta.

Jak wynika z samej właściwości umowy przelewu wierzytelności, cesjonariusz nabywa wierzytelność dokładnie w takim kształcie i stanie w jakim przysługiwała ona cedentowi. Wierzytelność nabyta przez cesjonariusza jest identyczna do tej zbytej przez cedenta. Nowy wierzyciel może żądać od dłużnika spełnienia świadczenia na takich samych zasadach na jakich był do tego uprawniony zbywca. Co więcej, z punktu widzenia konsumenta umowa cesji może być korzystną formą dochodzenia roszczenia, gdyż pozwala mu uzyskać korzyści z roszczenia, które musi być dochodzone na drodze sądowej – z pominięciem trudności z tym związanych.

W ocenie Sądu działalności takiej nie można co do zasady uznać za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego.

Ustawodawca nie wskazał wprost szczegółowego sposobu obliczenia kosztów kredytu podlegających zwrotowi na rzecz konsumenta. Art. 49 u.k.k. nakazuje jednakże przyjąć, iż koszty te ulegają proporcjonalnemu obniżeniu w stosunku do czasu trwania zobowiązania. Strony w umowie pożyczki określiły okres spłaty na 64 miesiące. Kredyt uruchomiony został w dniu 7 stycznia 2016 r. a data spłaty ostatniej raty według harmonogramu przypadała na dzień 6 maja 2021 r. Pożyczkobiorczyni dokonała całkowitej spłaty pożyczki w dniu 8 czerwca 2017 r. Faktyczny okres kredytowania trwał zatem 518 dni i tylko za ten okres należy się pozwanemu prowizja. Kwota kosztów należnych za 1 dzień wynosi 0,372764 zł (725,40 zł : 1946 dni = 0,372764 zł). Kwota należna pożyczkodawcy wynosi zatem 193,09 zł (0,372764 zł x 518 ≈ 193,09 zł). Do zwrotu na rzecz powoda pozostaje kwota 532,31 zł (725,40 zł – 193,09 zł = 532,31 zł) i to tę kwotę należało zasądzić od pozwanego na rzecz powoda.

Na podstawie art. 481 k.c. Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od powyższej kwoty zgodnie z żądaniem pozwu, tj. od dnia 25 sierpnia 2017 r. do dnia zapłaty. Wskazać należy, że całkowita spłata umowy pożyczki nastąpiła 8 czerwca 2017 r., zaś pozwany na rozliczenie umowy miał 14 dni od dnia tejże spłaty. Powód dochodził jednakże odsetek za opóźnienie za okres 3 lata przed wniesieniem powództwa.

Na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Sąd orzekł o kosztach procesu zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania. Na koszty powoda złożyła się opłata sądowa od pozwu w kwocie 100 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 270 zł ustalone na podstawie § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w sentencji wyroku z 17 maja 2021 r..

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem proszę doręczyć pełnomocnikowi pozwanego (bez pouczenia).