Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie

UZASADNIENIE WYROKU

z dnia 5 grudnia 2018 r.

Pozwem z dnia 1 marca 2017 r. P. K., reprezentowany przez pełnomocnika M. K. wniósł do S. R.w Z. W. o uznanie za nieważne umów zawartych na następujące nr (...) – zawartych pomiędzy P. K. a firmą (...) w dniach 26 i 27 października 2016 r. W piśmie wskazano, iż w dacie zawarcia tych umów P. K. był niezdolny do podejmowania czynności prawnych z uwagi na swój stan zdrowia psychicznego. (pozew – k. 2)

W piśmie z dnia 15 marca 2017 r. pełnomocnik powoda - M. K. wskazała iż suma kosztów zerwania umów na dzień 15 marca 2017 r. wynosi 17.144,76 zł. (pismo procesowe – k. 15/15v.)

W odpowiedzi na pozew pozwana (...) sp. z o.o. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Jednocześnie pozwana wniosła powództwo wzajemne sformułowane w ten sposób, iż na wypadek uwzględnienia powództwa powoda P. K. wniosła o zobowiązanie pozwanego wzajemnego P. K. do wydania stronie pozwanej (powodowi wzajemnemu) urządzeń, które pozwany wzajemny P. K. otrzymał wraz z zawarcie umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych, tj. R. H. (...), S. (...) G. (...), S. (...) G. (...), (...), H. (...), nowych wolnych od wad, ewentualnie na wypadek oświadczenia pozwanego wzajemnego P. K., iż nie jest już w posiadaniu przedmiotowych urządzeń(...) sp. z o.o. wniosła o zasądzenie od pozwanego wzajemnego na rzecz powoda wzajemnego kwoty 8.906 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty. Ponadto (...) sp. z o.o. wniosła o zasądzenie kwoty 2620,65 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Zdaniem pozwanej w przedmiotowej sprawie nie sposób jest uznać, że powód wykazał, że w chwili zawierania umów znajdował się w stanie wyłączającym świadome powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Na wypadek oświadczenia P. K., iż nie jest w posiadaniu przedmiotowych urządzeń powód wzajemny wniósł o zasądzenie na swoją rzecz kwoty 8906 zł, która to kwota odpowiada sumie wartości jaką miały w dacie zawierania umów urządzenia telekomunikacyjne, których to wydania domaga się powód wzajemny. (...) sp. z o.o. domagała się zasądzenia kwoty 2620,65 zł wskazując, iż kwota ta wynika z wystawionych na rzecz powoda faktur z tytułu świadczenia usług telekomunikacyjnych. (...) sp. z o.o. wskazał, iż w ramach zawartych umów aktywnie korzystano z usług telekomunikacyjnych. Do wyliczonych usług zastosowano wyliczenia według oferty promocyjnej związanej z umową. (odpowiedź na pozew/powództwo wzajemne – k. 35 – 40)

Postanowieniem z dnia 7 kwietnia 2017 r. Sąd Rejonowy w Zduńskiej Woli uznał swoją niewłaściwość i przekazał sprawę do rozpoznania tutejszemu Sądowi. (postanowienie – k. 153)

Pełnomocnik powoda pismem z dnia 22 czerwca 2018 r. sprecyzował żądanie i wniósł o ustalenie, że powoda i pozwanej nie łączy umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych zawarta w dniu 26 października 2016 r. oraz umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych zawarta w dniu 27 października 2016 r. i umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych zawarta w dniu 28 października 2016 r., wszystkie z obowiązkiem zapłaty za usługi. (pismo procesowe – k. 204-205)

W piśmie z dnia 18 lipca 2018 r. (...)sp. z o.o. wskazała, iż nie kwestionuje, że w chwili składania oświadczeń woli o zawarciu umów znajdował się w stanie wyłączającym świadome lub swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. (pismo k. 210-211)

Na rozprawie w dniu 30 sierpnia 2018 r. pełnomocnik P. K. wskazał, iż powód posiada jedno urządzenie, router H. (...), i chce je wydać. Pełnomocnik wskazał, iż powód nie jest w posiadaniu pozostałych urządzeń, gdyż posiadają je D. R. i R. Ś.. Pełnomocnik powoda zakwestionował żądanie odszkodowania z uwagi na fakt, iż powód wzajemny jako właściciel urządzeń może domagać się ich wydania od osób, które je aktualnie posiadają. Pełnomocnik powoda zakwestionował również wartość rynkową urządzeń. Z kolei żądanie zapłaty kwoty 2620,65 zł, w ocenie pełnomocnika P. K., jest nieuzasadnione z uwagi na fakt, iż (...) sp. z o.o. nie może się domagać zapłaty na podstawie nieważnych umów. (protokół rozprawy k. 216)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

P. K. jako osoba prowadząca działalność gospodarczą podpisał w dniu 26 października 2016 r. z(...)sp. z o.o. umowę o nr (...) dotyczącą nr konta (...). Abonament ustalono w umowie na kwotę 0 zł w okresie od 1 – 6 miesiąca oraz 49,19 zł brutto, począwszy od 7 miesiąca.

W dniu 27 października 2016 r. P. K. podpisał z pozwaną umowę o nr (...) dotyczącą nr konta (...). Abonament został ustalony na kwotę 49,19 zł

W skład stworzonej na koncie abonenckim nr (...) Grupy (...) wchodziły następujące numery (...), (...), (...).

Wraz z zawarciem powyższych dwóch umów powód otrzymał następujące urządzenia: - dla numeru (...) router H. (...) o wartości według cennika stosowanego przez (...) sp z o.o. - 420 zł;

- dla numeru (...) S. (...) G. (...) o wartości według cennika stosowanego przez P4 sp z o.o. - 1459 zł;

- dla numeru (...) S. (...) G. (...) o wartości według cennika stosowanego przez P4 sp z o.o. - 1459 zł.

W dniu 28 października 2016 r. P. K. zawarł z (...) sp. z o.o. kolejną umowę o świadczenie usług telekomunikacyjnych nr (...) dotyczącą nr konta (...). Abonament został ustalony na kwotę 49,19 zł. W skład stworzonej na koncie abonenckim nr (...) Grupy (...) wchodziły następujące numery (...), (...), (...), (...).

W związku z zawarciem powyższej umowy P. K. otrzymał następujące urządzenia:

- dla numeru (...) o wartości według cennika stosowanego przez (...) sp. z o.o. - 3219 zł;

- dla numeru (...) H. Honor o wartości według cennika stosowanego według (...) sp. z o.o. 2349 zł. (okoliczności bezsporne, umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych k. 58-78, cennik telefonów, modemów i zestawów bez promocji k. 93-109)

Składając oświadczenia woli o zawarciu umów w dniach 26 października 2016 r., 27 października 2016 r. oraz 28 października 2016 r. P. K. znajdował się w stanie wyłączającym świadome lub swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. (okoliczność bezsporna)

Z tytułu świadczonych usług telekomunikacyjnych w oparciu o zapisy wyżej wymienionych umów (...) sp. z o.o. naliczyła wobec powoda opłaty za świadczone usługi. Suma należności stwierdzonych fakturami Vat wystawionymi wobec P. K. wyniosła 2620,65 zł. (faktury Vat k. 118-151)

W dacie zamknięcia rozprawy P. K. był w posiadaniu routera H. (...) a pozostałe urządzenia wydane powodowi na podstawie umów zawartych w dniach 26 października 2016 r - 28 października 2016 r., były w posiadaniu D. R. i R. Ś.. Osoby te pomimo żądań matki powoda nie zwróciły tych urządzeń. (okoliczności bezsporne)

Powyższy stan faktyczny był między stronami zasadniczo bezsporny oraz znajdował potwierdzenie w przedłożonych przez strony dokumentach. Strony nie kwestionowały treści umów, które podpisał P. K., nie negowały faktu wydania związanych z tymi umowami urządzeń, a także nie negowały tego, iż zgodnie z umowami podpisanymi przez P. K. naliczono wobec niego opłaty za świadczone usługi w wysokości 2620,65 zł. Wobec stanowiska prezentowanego przez pełnomocnika powoda na rozprawie w dniu 30 sierpnia 2018 r. Sąd uznał, iż (...) sp. z o.o. nie udowodnił, iż wartość urządzeń prezentowana w wewnętrznych cennikach (...)sp. z o.o. odpowiada wartości rynkowej tych urządzeń.

Pozwana (...) sp. z o.o. nie zaprzeczyła twierdzeniom P. K., iż nie jest on już w posiadaniu urządzeń, poza routerem H.. Dodatkowo z uwagi na stanowisko zawarte w pozwie wzajemnym, w którym powód wzajemny domagał się zapłaty wartości telefonów, w razie jedynie samego oświadczenia P. K., iż ten nie posiada urządzeń, które to stanowisko nie uległo zmianie w toku procesu, Sąd uznał, iż (...)sp. z o.o. nie neguje, iż P. K. nie jest aktualnie posiadaczem większości urządzeń. Dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy brak było konieczności ustalenia na skutek konkretnie jakich zdarzeń P. K. utracił posiadanie przedmiotowych urządzeń, w tym czy zdarzenia te nosiły znamiona przestępstwa.

Między stronami nie było sporu co do tego, iż P. K. zawierając przedmiotowe umowy znajdował się w stanie wyłączający świadome bądź swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Pełnomocnik (...) sp. z o.o. przyznał tą okoliczność w piśmie procesowym z dnia 18 lipca 2018 r. (k. 210)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo o ustalenie, że powoda i pozwanego P. K. nie łączą umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych zawarte w dniach 26, 27, 28 października 2016 r. zasługiwało na uwzględnienie.

Strona pozwana nie kwestionowała występowania po stronie P. K. interesu prawnego w ustaleniu braku związania tymi umowami. P. K. legitymuje się interesem prawnym w rozumieniu art. 189 k.p.c., gdyż prawomocny wyrok w niniejszej sprawie usunie stan niepewności pomiędzy stronami, co do związania ich przedmiotowymi umowami, a także przesądzi, czy (...) sp. z o.o. może na podstawie tych umów domagać się zapłaty.

Sąd ustalił, iż oświadczenia woli o zawarciu umów złożone przez P. K. w dniach 26, 27, 28 października 2016 r. są nieważne na podstawie art. 82 k.c. Zostały one bowiem złożone w stanie wyłączającym świadome bądź swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli przez P. K., co było między stronami bezsporne. W tym stanie rzeczy zasadne było powództwo o ustalenie, iż powoda i pozwanego nie łączą wyżej opisane umowy o świadczenie usług zawarte pomiędzy P. K. i P4 sp. z o.o. w dniach 26.10.2016 r., 27.10.2016 r. oraz 28.10.2016 r. W rezultacie (...)sp. z o.o. w oparciu o treść tych umów nie może się domagać zapłaty za świadczone usługi. Wobec powyższego, mając na uwadze treść art. 82 k.c. i art. 189 k.p.c. Sąd orzekł jak w pkt I.1 sentencji wyroku.

O kosztach procesu, Sąd orzekł w pkt I.2 wyroku, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu wyrażoną w art. 98 k.p.c., zasądzając od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3.600 zł jako wynagrodzenie radcy prawnego z urzędu. W niniejszej sprawie rozstrzygniecie o wynagrodzeniu pełnomocnika z urzędu nie zostało oparte na treści Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (zwanego dalej rozporządzeniem z 3.10.2016 r.). Zgodnie bowiem z § 1 tego rozporządzenia określa ono szczegółowe zasady ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. W świetle powyższego zapisu, przepisu tego rozporządzenia nie mają zastosowania, w przypadku gdy w postępowaniu cywilnym sąd w trybie 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 122 k.p.c. zasądza na rzecz strony reprezentowanej przez radcę prawnego z urzędu zwrot kosztów procesu, obejmujący również wynagrodzenie pełnomocnika. W takim przypadku wynagrodzenie radcy prawnego, mimo że ustanowiony został z urzędu, obliczane winno zostać według stawki określonej w § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Jednocześnie brak jest podstaw do podwyższenia tego wynagrodzenia o stawkę podatku VAT albowiem w tym ostatnim rozporządzeniu brak jest odpowiednika § 4 ust. 3 rozporządzenia z 3.10.2016 r. Mając na uwadze powyższe Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3600 zł tytułem zwrotu wynagrodzenia pełnomocnika pozwanego – radcy prawnego ustanowionego z urzędu.

Jako, że pozwana jest stroną przegrywającą sprawę o ustalenie braku związania stron umowami, a P. K. był zwolniony od kosztów sądowych w całości, Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 2004 r. o kosztach sądowych sprawach cywilnych, nakazał pobrać od pozwanego (...) sp. z o.o. kwotę 858 zł (opłatę od pozwu), od której uiszczenia powód został zwolniony na podstawie postanowienia z dnia 16 marca 2017 r.

Przechodząc do oceny pozwu wzajemnego wskazać należy, że zasługiwał on na uwzględnienie jedynie w nieznacznej części. Z uwagi na to, iż przedmiotowe umowy są nieważne P. K. na ich podstawie nie nabył własności urządzeń (telefonów i i routera), które zostały mu wydane na podstawie tych umów. (...) sp. z o.o. nie sprecyzowała podstawy prawnej żądania. Oceniając żądanie wydania urządzeń na podstawie przepisów art. 222 k.c. wskazać należy, iż legitymowany biernie w procesie o wydanie jest osoba, która faktycznie włada rzeczą (por wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2009 r., sygn. akt IV CSK 437/08). Skoro zatem P. K. nie włada przedmiotowymi urządzeniami to powództwo o wydania urządzeń poza routerem H. było niezasadne, jako skierowane do osoby nieposiadającej tych urządzeń. Jedynie żądania zobowiązania pozwanego wzajemnego do wydania routera H. było uzasadnione w świetle art. 222 § 1 k.c. Podstawę do uwzględnienia żądania o wydania pozostałych urządzeń nie mógł stanowić również art. 405 k.c. w zw. z art. 410 k.c. z uwagi na fakt, iż P. K. nie jest posiadaczem tych urządzeń, co sprawia, iż aktualnie nie ma ona możliwości zwrotu tych rzeczy. Biorąc pod uwagę powyższe Sąd orzekł jak w pkt. II.1 oraz II.2 wyroku.

W punkcie II.3. Sąd oddalił powództwo o zapłatę kwoty 11526,65 zł. W skład tej kwoty wchodziły kwoty 8906 zł odpowiadająca deklarowanej przez (...)sp. z o.o. wartości urządzeń oraz kwota 2620,65 zł tytułem zapłaty za świadczone usługi.

Oceniając żądanie zapłaty kwoty 8906 zł wskazać należy, że nie zasługiwało ona na uwzględnienie w świetle art. 415 k.c. Powód wzajemny nie wykazał bowiem aby w jego majątku powstała szkoda równa wartości tych urządzeń. Wobec nieważności umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych powód jest nadal właścicielem przedmiotowych urządzeń. Tym samym przysługuje mu roszczenie windykacyjne w stosunku aktualnych posiadaczy tych urządzeń t.j. D. R. i R. Ś.. Powód wzajemny nie podnosił, aby roszczenie windykacyjnej skierowane wobec tych osób było obiektywnie niemożliwe do zrealizowania, co sprawia, iż nie wykazał aby w jego majątku powstała szkoda, o której mowa w art. 415 k.c. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 26 lutego 2014 r., I ACa 1014/13).

Żądanie zapłaty powyższej kwoty nie znajdowało również uzasadnienia na gruncie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. P. K. nie jest aktualnie posiadaczem przedmiotowych urządzeń, które są we władaniu osób trzecich, urządzenia te nie zostały mu również zwrócone. Tym samym utracił on korzyść majątkową (urządzenia) w ten sposób, że nie jest on aktualnie wzbogacony, gdyż żadna ze stron nie twierdziła, aby w zamian za te urządzenia P. K. uzyskał jakąkolwiek korzyść. Jednocześnie (...) sp. z o.o. nie twierdziła, aby P. K. wyzbywając się tych urządzeń lub je tracąc, winien liczyć się z obowiązkiem ich zwrotu. Pomimo, iż na rozprawie w dniu 30 sierpnia 2018 r. pełnomocnik powoda przedstawił stanowisko odnośnie braku posiadania przez P. K. urządzeń poza routerem H. oraz tego, iż osoby, które posiadają te urządzenia nie chcą je zwrócić, to powód wzajemny nie podniósł, ani nie udowodnił żadnych okoliczności, o których mowa w art. 409 k.c., które by wskazywały, że w niniejszej sprawie obowiązek P. K. do zwrotu korzyści nie wygasł. Tym samym P. K. z uwagi na brzmienie art. 409 k.c. nie jest zobowiązany do zwrotu wartości telefonów. Przeciwko uwzględnieniu powództwa wzajemnego o zapłatę kwoty 8906 zł przemawia również to, iż powód nie wykazał wartości wzbogacenia po stronie P. K. na skutek wydania mu urządzeń. Art. 405 k.c. w zw. z art. 410 k.c. nakłada na osobę, która otrzymała świadczenie nienależne, w razie braku możliwości wydania korzyści w naturze, obowiązek zwrotu wartości tej korzyści. Pełnomocnik P. K. zanegował, aby wydane pozwanemu wzajemnemu urządzenia miały taką wartość rynkową, jak wskazano w cenniku załączonym do odpowiedzi na pozew. Sam fakt, iż (...)sp. z o.o. ustaliła ceny tych urządzeń bez promocji w swoim cenniuku, nie oznacza, iż w 2016 r. taka była wartość rynkowa tych urządzeń. Wobec tego Sąd uznał, iż (...)sp. z o.o. wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. nie wykazał, aby powód wzajemny na skutek wydania mu urządzeń uzyskał korzyść w łącznej wysokości 8906 zł. Przeciwko uwzględnieniu żądania zwrotu wartości korzyści przemawia również to, iż powód wzajemny nie udowodnił jaka jest aktualna wartość tych urządzeń. Sąd aprobuje pogląd wyrażony w doktrynie i orzecznictwie w świetle którego wartość uzyskanej korzyści ocenia się według stanu z chwili orzekania o zwrocie wartości korzyści, a więc według stanu z chwili zamknięcia rozprawy (art. 316 k.p.c.). (por. wyrok SN z dnia 7 maja 2009 r., IV CSK 27/09, wyrok SN z dnia 12 lutego 2016 r., sygn. II CSK 302/15). Tymczasem powód wzajemny przedstawił cennik telefonów i urządzeń, jaki obowiązywał w 2016 r. nie zgłaszając żadnych dowodów na okoliczność ustalenia aktualnej wartości urządzeń wydanych P. K.. Biorąc pod uwagę powyższe, powództwo o zapłatę kwoty 8906 zł jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Nieważność umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych pociąga za sobą brak możliwości żądania zapłaty za świadczone telekomunikacyjnej usługi, której wysokość została ustalona w oparciu o zapisy tych umów. Nieważność czynności prawnych pociąga za sobą również nieważność również zapisów zawartych w umowie dotyczących cen świadczonych usług, co sprawia, iż ustalając wynagrodzenie za świadczone usługi (...) sp. z o.o. nie może powoływać się na treść cenników i innych wzorców umownych, które miały stanowić integralną część umów. (...) sp. z o.o. mogłaby ewentualnie domagać się zapłaty na podstawie art. 405 k.c. w zw. z art. 410 k.c., czego w niniejszej sprawie nie czyni. W tym celu niezbędno było jednak ustalenie, iż to P. K. uzyskał korzyść w związku z usługami, a także konieczne byłoby ustalenie, jaka była wartość tych korzyści. Samo stwierdzenie zawarte w odpowiedzi na pozew, iż wartość usług wynikająca z faktur byłaby znacznie wyższa, gdyby przeliczenia dokonano według cen pozaregulaminowych nie uzasadnia żądania zapłaty w świetle art. 405 k.c. w zw. z art. 410 k.c. Mając na uwadze powyższe również żądanie zapłaty kwoty 2620,65 zł nie zasługiwało na uwzględnienie, co skutkowało jego oddaleniem w pkt. II.3 wyroku.

Zawarte w pkt. II.4 rozstrzygnięcie o zwrocie kosztów procesu na rzecz P. K., w związku z reprezentowaniem go przez pełnomocnika z urzędu, zostało wydane na podstawie tych samych przepisów co rozstrzygnięcie zawarte w pkt. I.2 wyroku, z tym zastrzeżeniem, iż podstawą nałożenia na(...)sp. z o.o. obowiązku zwrotu kosztów procesu związanych z pozwem wzajemnym stanowi art. 100 k.p.c. W sprawie zainicjowanie pozwem wzajemnym P. K. przegrał sprawę jedynie w nieznacznej części, a mianowicie jedynie co do obowiązku zwrotu routera H., który według powoda wzajemnego miał wartość 420 zł, co wobec deklarowanej wartości pozostałych urządzeń stanowiło kwotę nieznaczną.

SSR Jakub Kowalczyk

Zarządzenie: Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem proszę doręczyć (bez pouczenia) pełnomocnikowi pozwanego P4 sp. z o.o. oraz pełnomocnika powoda w razie ustalenia, iż wniosek z dnia 20.12.2018 r. jest wnioskiem o sporządzenie uzasadnienia, który został wniesiony w terminie

SSR Jakub Kowalczyk