Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie

Sygn. akt I C 3828/21

Uzasadnienie wyroku z dnia 24 października 2022 r.

W pozwie skierowanym przeciwko pozwanemu (...) Bank Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. żądał zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego kwoty 7.552,79 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 30 grudnia 2017 r. do dnia zapłaty, na podstawie art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, wobec spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie nr (...) z dnia 13 marca 2017 r., które to roszczenie powód nabył na podstawie umowy cesji. Żądanie pozwu obejmowało również zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym powództwo zostało uwzględnione w całości.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany, zaskarżając nakaz w zakresie żądania zapłaty kwoty 2.424,04 zł należności głównej oraz kosztów procesu, żądał oddalenia powództwa oraz zasądzenia kosztów procesu według norm przepisanych.

Za podstawę wyroku Sąd Rejonowy przyjął następujące ustalenia i wnioski:

Powództwo w zakresie żądania zasądzenia kwoty 2.424,04 zł należności głównej nie zasługiwało na uwzględnienie. Powodowi nie przysługiwała bowiem legitymacja względem roszczenia o zapłatę kwoty 2.424,04 zł ze względu na spłatę całości kredytu przed terminem określonym w umowie nr (...) z dnia 13 marca 2017 r., przyjmującego za podstawę art. 410 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (tekst jednolity Dz. U. z 2022 r. poz. 246).

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Stosownie zaś do treści § 2 tego przepisu wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

W myśl art. 514 Kodeksu cywilnego jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem, zastrzeżenie umowne, iż przelew nie może nastąpić bez zgody dłużnika, jest skuteczne względem nabywcy tylko wtedy, gdy pismo zawiera wzmiankę o tym zastrzeżeniu, chyba że nabywca w chwili przelewu o zastrzeżeniu wiedział.

Zawarta przez (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. (z którym następnie powód zawarł umowę cesji) z cedentem - kredytobiorcą w dniu 29 października 2020 r. umowa przelewu wierzytelności wynikających z umowy kredytu nr (...) okazała się bezskuteczna ze względu na zastrzeżenie w umowie kredytu zezwalające na zbycie przysługujących z jej tytułu wierzytelności jedynie za zgodą drugiej strony.

Punkt III.9.14. umowy nr (...) o udzielenie N. kredytu gotówkowego, zawartej w dniu 13 marca 2017 r. pomiędzy (...) Bank Spółką Akcyjną z siedzibą w W. a A. O. stanowił, że z zastrzeżeniem uprawnienia Banku do dokonania przelewu wierzytelności z Umowy Kredytu zgodnie z punktem III.5.3. Umowy Kredytu, żadna ze Stron nie może przelać żadnego ze swoich praw lub obowiązków wynikających z Umowy Kredytu bez uprzedniej pisemnej zgody drugiej Strony.

W myśl punktu III.5.3. Umowy Kredytu w przypadku braku spłaty należności z tytułu Umowy Kredytu w terminie ich wymagalności, Bank mógł bez zgody Klienta: (i) skorzystać z pośrednictwa wyspecjalizowanych firm windykacyjnych, które mogą podejmować wszelkie działania dopuszczalne prawem, służące zaspokojeniu roszczeń Banku, w szczególności ustalać sytuację majątkową Klienta, prowadzić negocjacje w zakresie warunków dobrowolnej spłaty zadłużenia; lub (ii) po rozwiązaniu Umowy Kredytu z Klientem na zasadach określonych w punkcie III.9.2.1. (po upływie okresu wypowiedzenia) Umowy Kredytu przelać wierzytelności z Umowy Kredytu osobie trzeciej specjalizującej się w nabywaniu tego rodzaju wierzytelności.

W sprawie niniejszej zachodziła podstawa do stwierdzenia bezskuteczności umowy przelewu zawartej przez (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. z kredytobiorcą, a następnie przez tę spółkę z powodem, ze względu na niewyrażenie przez pozwanego zgody na zbycie przez kredytobiorcę wierzytelności mu przysługujących z tytułu umowy kredytu. Umowa kredytu została stwierdzona pismem, a ponadto zastrzeżenie umowne ograniczające prawo zbywania wierzytelności z niej wynikających stanowiło integralną część tej umowy, wobec czego należało uznać umowne ograniczenie zbycia wierzytelności za wiążące.

Podkreślić należy, iż brak było podstaw, aby uznać zastrzeżenie z punktu III.9.14 umowy o kredyt nr (...) za niedozwolone postanowienie umowne.

Zgodnie z art. 385 ¹ § 1 Kodeksu cywilnego postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

W myśl art. 3 ust. 1 i art. 4 ust. 2 Dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich warunki umowy, które nie były indywidualnie negocjowane, uznaje się za nieuczciwe, jeśli stojąc w sprzeczności z wymogami dobrej wiary, powodują znaczącą nierównowagę wynikających z umowy praw i obowiązków stron ze szkodą dla konsumenta. Ocena nieuczciwego charakteru warunków nie dotyczy ani określenia głównego przedmiotu umowy, ani relacji ceny i wynagrodzenia do dostarczonych w zamian towarów lub usług, o ile warunki te zostały wyrażone prostym i zrozumiałym językiem

Nie można było uznać, aby postanowienie z punktu III.9.14. umowy o kredyt nr (...) kształtowało prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy, powodując znaczącą nierównowagę wynikających z umowy praw i obowiązków stron ze szkodą dla konsumenta. Podkreślić trzeba, iż przedmiotowe postanowienie umowne ustanawia ograniczenie prawa zbycia wierzytelności wynikających z tej umowy dla obu jej stron, stąd zasadniczo nie narusza równorzędnej pozycji stron. Zastrzeżenie takie, jak wspomniano, znajduje podstawę prawną w przytoczonym art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego. Umowa kredytu zastrzega wprawdzie uprawnienie banku do zbycia wierzytelności z niej wynikających bez zgody kredytobiorcy tylko w jednym ściśle określonym przypadku – w razie rozwiązania umowy po upływie okresu wypowiedzenia ze względu na niewywiązanie się przez kredytobiorcę z postanowień umowy i brak spłaty należności z tytułu umowy kredytu w terminie ich wymagalności. Trudno jednak upatrywać w tym rażącego naruszenia interesów kredytobiorcy. Nierównowaga tego rodzaju okazuje się nieznacząca jeśli do rozwiązania umowy kredytu nie dochodzi, tak jak to miało miejsce w sprawie niniejszej. Co więcej, rozwiązanie takie jest odzwierciedleniem art. 41 ustawy z dnia 3 lutego 1993 r. o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 2018, poz. 1439), który zezwala bankowi na przelew wymagalnych wierzytelności bez zgody dłużnika. Wobec tego zarzut dotyczący ukształtowania zastrzeżenia umownego zakazującego przelewu z naruszeniem art. 385 ¹§ 1 Kodeksu cywilnego, bliżej zresztą nieumotywowany, okazał się nietrafny.

Skoro zawarta przez (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W., jako cesjonariuszem, z kredytobiorcą, jako cedentem, w dniu 29 października 2020 r. umowa przelewu wierzytelności wynikających z umowy kredytu nr (...) okazała się bezskuteczna, nie mogło dojść do skutecznego nabycia tych wierzytelności przez powoda na podstawie umowy przelewu wierzytelności zawartej przez powoda z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. także w dniu 29 października 2020 r.

Podstawę orzeczenia w przedmiocie kosztów procesu stanowił art. 100 zd. 1 Kodeksu postępowania cywilnego przy przyjęciu reguły stosunkowego rozdzielenia ze względu na częściowe tylko uwzględnienie żądań stron. Pozwany zaskarżył wydany w postępowaniu upominawczym nakaz zapłaty jedynie w zakresie zawartego w nim żądania zapłaty kwoty 2.424,04 zł należności głównej oraz kosztów procesu. Ostatecznie poza sporem pozostawała zatem kwestia zasądzenia kwoty 5.128,75 zł należności głównej i w tym zakresie pozwanego należało uznać za stronę przegrywającą sprawę. Kwota 5.128,75 zł odpowiadała zaś 68% należności głównej objętej żądaniem pozwu. Powództwo zostało natomiast oddalone w zakresie żądania zapłaty kwoty 2.424,04 zł, odpowiadającej 32% należności głównej objętej żądaniem pozwu. W tym zakresie za stronę przegrywającą sprawę należało więc uznać powoda.

Wobec tego zasądzeniu od pozwanego na rzecz powoda tytułem kosztów procesu podlegała kwota 944,12 zł różnicy między 68% celowych kosztów poniesionych przez powoda (1.575,56 zł) a 32% celowych kosztów poniesionych przez pozwanego (581,44 zł).

Z powyższych względów Sąd Rejonowy orzekł jak w sentencji.

Sędzia Robert Bełczącki