Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie

Sygn. akt I C 2230/20

Uzasadnienie wyroku z dnia 2 września 2021 r.

W pozwie skierowanym przeciwko pozwanemu Bankowi (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. powód Zwrot Prowizji (...) z siedzibą w L. żądał zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego kwoty 1.261,87 zł wraz z bliżej określonymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie oraz kosztami procesu według norm przepisanych.

W odpowiedzi na pozew pozwany żądał oddalenia powództwa oraz zasądzenia kosztów procesu według norm przepisanych.

Za podstawę wyroku Sąd Rejonowy przyjął następujące ustalenia i wnioski:

Na podstawie art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (tekst jednolity Dz. U. z 2019 r. poz. 1083 ze zm.) w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą.

W myśl art. 5 pkt 6 tej ustawy całkowity koszt kredytu to wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności:

a) odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz

b) koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach,

- z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta.

Celem przepisów wspomnianej ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim jest natomiast wdrożenie przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego
i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG (Dz. Urz. UE L 133 z 22.05.2008, str. 66).

Artykuł 16 ust. 1 tej dyrektywy przewiduje, że konsument ma prawo w każdym czasie spłacić w całości lub w części swoje zobowiązania wynikające z umowy o kredyt i w takich przypadkach jest on uprawniony do uzyskania obniżki całkowitego kosztu kredytu, na którą składają się odsetki i koszty przypadające na pozostały okres obowiązywania umowy.

W myśl art. 3 lit g tej dyrektywy całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta oznacza wszystkie koszty łącznie z odsetkami, prowizjami, podatkami oraz wszelkimi innymi opłatami, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, które to koszty znane są kredytodawcy, z wyjątkiem kosztów notarialnych,
a uwzględniane są tu także koszty usług dodatkowych związanych z umową o kredyt,
w szczególności składki z tytułu ubezpieczenia, jeżeli, dodatkowo, zawarcie umowy dotyczącej usługi jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach.

Według poglądu przyjętego za podstawę wyroku Trybunału Sprawiedliwości wydanego w dniu 11 września 2019 r. w sprawie C-383/18, L. Sp. z o.o przeciwko Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. i in., (...):EU:C:2019:702, LEX nr 2717297, który to pogląd w sprawie niniejszej Sąd Rejonowy podziela, art. 16 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG należy interpretować w ten sposób, że prawo konsumenta do obniżki całkowitego kosztu kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu obejmuje wszystkie koszty, które zostały nałożone na konsumenta.

Skuteczność prawa konsumenta do obniżki całkowitego kosztu kredytu byłaby osłabiona, gdyby obniżenie kredytu mogło ograniczyć się do uwzględnienia jedynie kosztów przedstawionych przez kredytodawcę jako zależne od okresu obowiązywania umowy, ponieważ (…) wysokość i podział kosztów są określane jednostronnie przez bank,
a rozliczenie kosztów może obejmować pewną marżę zysku.

Ponadto (…) ograniczenie możliwości obniżenia całkowitego kosztu kredytu jedynie do kosztów wyraźnie związanych z okresem obowiązywania umowy, pociągałoby za sobą ryzyko, że konsument zostanie obciążony wyższymi jednorazowymi płatnościami w chwili zawarcia umowy o kredyt, ponieważ kredytodawca mógłby próbować ograniczyć do minimum koszty zależne od okresu obowiązywania umowy.

Zakres swobody działania, jakim dysponują instytucje kredytowe w swoich rozliczeniach i organizacji wewnętrznej, w praktyce bardzo utrudnia określenie (…) kosztów obiektywnie związanych z okresem obowiązywania umowy.

Fakt włączenia kosztów, które nie zależą od okresu obowiązywania umowy, do obniżki całkowitego kosztu kredytu nie może w sposób nieproporcjonalny działać na niekorzyść kredytodawcy. Jego interesy są uwzględniane w drodze, po pierwsze, art. 16 ust. 2 wspomnianej dyrektywy, który przewiduje prawo kredytodawcy do otrzymania rekompensaty za ewentualne koszty bezpośrednio związane z przedterminową spłatą kredytu, oraz po drugie, art. 16 ust. 4 tej dyrektywy, który przyznaje państwom członkowskim dodatkową możliwość zapewnienia, aby rekompensata była dostosowana do warunków kredytu
i warunków rynkowych dla ochrony interesów kredytodawcy.

W przypadku wcześniejszej spłaty kredytu kredytodawca wcześniej odzyskuje pożyczoną sumę, która jest wówczas dostępna do celów ewentualnego zawarcia nowej umowy o kredyt.

Według poglądu przyjętego za podstawę uchwały Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2019 r., III CZP 45/19, OSNC 2020/10/83, (...) LEX nr 2751805, który to pogląd w sprawie niniejszej Sąd Rejonowy podziela, przewidziane w art. 49 ust. 1 ustawy
z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1083) uprawnienie konsumenta do obniżenia całkowitego kosztu kredytu w przypadku jego spłaty
w całości przed terminem określonym w umowie obejmuje także prowizję za udzielenie kredytu. Redukcja całkowitego kosztu kredytu obejmuje także koszty o charakterze jednorazowym, których wysokość nie ma żadnego związku z okresem kredytowania.

Pozwany w sprawie niniejszej nie przedstawił argumentów podważających trafność wykładni wymienionych przepisów przyjętej we wspomnianych orzeczeniach Trybunału Sprawiedliwości oraz Sądu Najwyższego.

Wobec powyższego na uwzględnienie zasługiwało powództwo obejmujące żądanie zasądzenia na rzecz powoda od pozwanego kwoty 1.261,86 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 9 stycznia 2020 r. do dnia zapłaty.

Poza sporem pozostawała okoliczność, że cedent legitymował się statusem konsumenta w związku z zawarciem z pozwanym zarówno umowy kredytu z dnia 8 kwietnia 2015 r., jak i umowy kredytu z dnia 20 lipca 2016 r.

Wystarczającym dowodem spłaty pozwanemu całości kredytu przed umówionym terminem, zarówno gdy chodzi o umowę kredytu z dnia 8 kwietnia 2015 r., jak i umowę kredytu z dnia 20 lipca 2016 r., okazał się dokument zawarty na k. 29, obejmujący informację pochodzącą od Biura (...) S.A. Wiarygodność tego dokumentu nie budziła wątpliwości zważywszy na to, że Biuro (...) S.A. zostało utworzone na podstawie art. 105 ust. 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo Bankowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 1896 ze zm.) w celu gromadzenia, przetwarzania i udostępniania informacji pochodzącym m.in. od pozwanego. Z treści tego dokumentu jednoznacznie wynikało, że spłata pozwanemu całości kredytu przed umówionym terminem, zarówno gdy chodzi
o umowę kredytu z dnia 8 kwietnia 2015 r., jak i umowę kredytu z dnia 20 lipca 2016 r., nastąpiła w dniu 2 czerwca 2017 r.

Wysokość roszczenia o zwrot części prowizji za udzielenie kredytu, proporcjonalnej względem umówionego okresu spłaty kredytu oraz okresu, po którym nastąpiła spłata całości kredytu przed umówionym terminem, nie budziła wątpliwości, zważywszy na to, że:

- gdy chodzi o umowę kredytu z dnia 8 kwietnia 2015 r., prowizja za udzielenie kredytu wynosiła 929,85 zł, okresu spłaty kredytu umówiony został do dnia 10 maja 2022 r., a spłata całości kredytu przed umówionym terminem nastąpiła w dniu 2 czerwca 2017 r.;

- gdy chodzi o umowę kredytu z dnia 20 lipca 2016 r., prowizja za udzielenie kredytu wynosiła 699,50 zł, okresu spłaty kredytu umówiony został do dnia 5 września 2023 r.,
a spłata całości kredytu przed umówionym terminem nastąpiła w dniu 2 czerwca 2017 r.

Okoliczności te znajdowały potwierdzenie w wiarygodnych dowodach z dokumentów zawartych na k. 22 i 26, obejmujących umowy kredytu zawarte przez cedenta z pozwanym.

Legitymacja powoda względem żądania o zwrot powyższej proporcjonalnej części prowizji za udzielenie kredytu nie budziła wątpliwości, zważywszy na zawarte odpowiednio w dniach 31 lipca 2019 r. oraz 2 września 2019 r. umowy przelewu wierzytelności o zwrot prowizji.

Skuteczność dokonanego przelewu nie budziła wątpliwości w świetle art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego, według którego wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W sprawie niniejszej żaden z wyjątków przewidzianych w tym przepisie nie zachodził.

W myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

W sprawie niniejszej tego rodzaju przepis szczególny nie znajdował zastosowania ani tego rodzaju postanowienie umowne nie zostało przewidziane w umowie przelewu wierzytelności.

Według art. 509 § 2 Kodeksu cywilnego wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Natomiast na podstawie art. 513 § 1 Kodeksu cywilnego dłużnikowi przysługują przeciwko nabywcy wierzytelności wszelkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy w chwili powzięcia wiadomości o przelewie.

Nietrafny jednak okazał się zarzut polegający na nieważności umowy przelewu ze względu na naruszenie zasad współżycia społecznego przez niezachowanie ekwiwalentności świadczeń. Zgromadzony w sprawie niniejszej materiał dowodowy nie pozwalał na wysnucie takiego wniosku.

Podstawę prawną zasądzenia odsetek za opóźnienie stanowił art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego, według którego jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Podstawę ustalenia stanu opóźnienia pozwanego, gdy chodzi o zwrot części prowizji za udzielenie kredytu, stanowił art. 6 ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym (tekst jednolity
Dz. U. z 2019 r. poz. 2279), według którego podmiot rynku finansowego rozpatruje reklamację i udziela klientowi odpowiedzi bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż
w terminie 30 dni od dnia otrzymania reklamacji, a do zachowania terminu wystarczy wysłanie odpowiedzi przed jego upływem. W sprawie niniejszej reklamacja została natomiast złożona pozwanemu w dniu 9 grudnia 2019 r.

Wysokość odsetek za opóźnienie należało natomiast ustalić na podstawie art. 481 § 2 Kodeksu cywilnego, według którego jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych.

Podstawę orzeczenia o kosztach procesu stanowiły art. 98 § 1 i 3 Kodeksu postępowania cywilnego, według których przegrywający sprawę powinien zwrócić przeciwnikowi koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, w tym wynagrodzenie pełnomocnika będącego adwokatem.

Wobec tego na rzecz powoda od pozwanego należało zasądzić kwotę 387,00 zł celowych kosztów dochodzenia praw obejmujących opłatę sądową uiszczoną od pozwu
w kwocie 100,00 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 270,00 zł ustalonej na podstawie § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.) oraz uiszczoną opłatę skarbową od udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł.

Z tych względów Sąd Rejonowy orzekł jak w sentencji.

Sędzia Robert Bełczącki