Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie

Sygn. akt I C 2100/12

Uzasadnienie wyroku z dnia 20 października 2022 r.

W pozwie skierowanym przeciwko pozwanym J. B., K. B. (1), K. B. (2) i M. J. powód A. W. żądał nakazania pozwanym opuszczenia i opróżnienia lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku nr (...) przy ul. (...) w W., zajmowanego przez pozwanych bez tytułu prawnego wobec zawartej z J. B. umowy użyczenia, która następnie została wypowiedziana.

Pozwani żądali oddalenia powództwa w całości ze względu na użyczenie im tego lokalu przez A. W. i bezskuteczność wypowiedzenia umowy użyczenia oraz z uwagi na brak legitymacji procesowej czynnej powoda.

Interwenienci uboczni (...) sp. z o.o. przystąpili do sprawy po stronie pozwanych, sprzeciwiając się nakazaniu pozwanym opuszczenia i opróżnienia tego lokalu.

Za podstawę wyroku Sąd Rejonowy przyjął następujące ustalenia i wnioski.

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Za podstawę wyroku należy przyjąć, że powódka nie legitymuje się żadnym skutecznym tytułem, który pozwoliłby na żądanie opróżnienia, opuszczenia i wydania przez pozwanych lokalu mieszkalnego. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika jednoznacznie, że to pozwani legitymują się tytułem prawnym do budynku w postaci współwłasności.

Właścicielami nieruchomości do dnia wejścia w życie dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy byli A. i W. D.. Następnie nieruchomość została objęta działaniem tego dekretu i przeszła na własność Skarbu Państwa. Z dniem wejścia w życie ustawy o samorządzie gminnym, tj. z dniem 27 maja 1990 r. nieruchomość została skomunalizowana i przeszła na własność (...) W.. W przepisanym ustawowo terminie A. i W. D. złożyli wniosek o przyznanie prawa własności czasowej, który został rozpoznany negatywnie orzeczeniem Prezydium Rady Narodowej z dnia 5 lutego 1952 r.

W dniu 27 września 2010 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W., decyzją nr (...) stwierdziło, że orzeczenie Prezydium Rady Narodowej w (...) W. z dnia 5 lutego 1952 r. o nr Gm-II-15N/16/52 w stosunku do gruntu związanego z własnością lokali mieszkalnych nr (...) znajdujących się w budynku położonym w W. przy ul. (...) było wydane z naruszeniem prawa, jednakże wobec zaistnienia nieodwracalnych skutków prawnych nie można stwierdzić jego nieważności w tym zakresie, natomiast w pozostałej części (w tym wobec lokalu nr (...)) stwierdziło nieważność orzeczenia z dnia 5 lutego 1952 r. jako wydanego z rażącym naruszeniem prawa.

Przede wszystkim powódka zawarła pierwotnie umowę z (...) W., które – w wyniku postępowań o stwierdzenie nieważności decyzji dekretowych – utraciło prawa do tej nieruchomości ze skutkiem ex tunc. Oznacza to, że (...) W. nie jest i nigdy nie było właścicielem nieruchomości, a co za tym idzie, nie było także uprawnione do zawarcia umowy najmu z powódką A. W..

Na skutek stwierdzenia nieważności decyzji dekretowej przekazano następnie nieruchomość na podstawie przejęcia rodzinie państwa T., która to posiadała w tym czasie ważną decyzją przyznającą prawo użytkowania wieczystego do nieruchomości mocą decyzji Prezydenta (...) W. z dnia 3 czerwca 2008 r., sygn. 284/ (...). Decyzja ta stanowiła podstawę przekazania nieruchomości protokołem z dnia 30 października 2008 r.

Następnie na skutek roszczeń zgłoszonych przez spadkobierców byłych właścicieli nieruchomości decyzja (...) W. przyznająca prawo użytkowania wieczystego została stwierdzona jej nieważność (decyzja KOC (...) z dnia 27 sierpnia 2012 r.). Odpadła zatem podstawa prawna przekazania nieruchomości, wobec czego powstał spór pomiędzy rodzinami w przedmiocie praw do nieruchomości. W wyniku uchylenia decyzji dot. prawa użytkowania wieczystego ustanowionego na rzecz rodziny T., rodzina B. jako spadkobiercy byłych właścicieli objęła nieruchomość w zarząd i administruje nią do dziś, a państwo T. zaprzestali wykonywania względem nieruchomości jakichkolwiek czynności zarządczych.

Nie budzi wątpliwości nabycie spadku po zmarłych A. D. i W. D. m.in. przez J. B.. Poza sporem pozostaje również, że umową darowizny z dnia 2 marca 2015 r., Rep. A nr 559/2015, spadkobiercy po ww. zmarłych zawarli umowę o częściowe działy spadków oraz zniesienie współwłasności praw, mocą której wszystkie prawa i roszczenia wynikające z dekretu będą przysługiwać w całości J. B.. Następnie umową darowizny z dnia 21 kwietnia 2016 r., Rep. A nr 1096/2016 J. B. darował swojej wnuczce K. B. (2) wynoszący 1/100 części udział w spadku po A. i W. D..

Poza sporem jest fakt, że ani K. B. (1), ani K. B. (2) nie były stronami umowy użyczenia, gdyż objęły nieruchomość w posiadanie na podstawie umowy użyczenia z dnia 28 maja 2012 r. zawartej pomiędzy pozwaną K. B. (1) a jej ciotką E. O., prawowitą spadkobierczynią po małżonkach D., byłych właścicielach spornej nieruchomości. Umowa ta weszła w życie z dniem jej podpisania i w tym też dniu pozwana K. B. (1) razem z rodziną objęła posiadanie nieruchomości, natomiast pozwany J. B. nigdy nie mieszkał w lokalu mieszkalnym nr (...) położonym w W. przy ul. (...).

Pozwana K. B. (1) jest spadkobiercą byłych właścicieli nieruchomości przy ul. (...) (swoich dziadków – państwa A. i W. D.), a prawa te wynikają z postanowień spadkowych. Okoliczność ta pozostaje bezsporna i stanowi podstawę prawną uzasadnionych roszczeń pozwanych do nieruchomości. Stanowi także podstawę ubiegania się przez pozwanych o przyznanie prawa użytkowania wieczystego do nieruchomości i odszkodowania w części, w której zwrot w naturze nie jest możliwy. Przedmiotowa nieruchomość nie wchodzi już w zasoby (...) W., co potwierdza decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 27 września 2010 r. ( (...)), którą została stwierdzona nieważność decyzji Prezydium Rady Narodowej z dnia 5 lutego 1952 r., utrzymana w mocy decyzja SKO z dnia 8 kwietnia 2011 r. nr (...).

Po przekazaniu budynku rodzinie B. powódka A. W. zaprzestała korzystania z lokalu, nie podjęła żadnych starań do odnowy umowy najmu z nowymi właścicielami, nie dążyła też do potwierdzenia jakichkolwiek swoich praw do lokalu. Nie postarała się o jakikolwiek inny tytuł do korzystania z nieruchomości. Opuściła lokal na stałe, utraciła nim zainteresowanie, nie partycypowała w jakichkolwiek kosztach związanych z lokalem czy nieruchomością i nie wykazywała woli czy zainteresowania w partycypowaniu w tych kosztach.

Należy bowiem przyjąć, że z chwilą kiedy została uchylona decyzja odmawiająca przyznania poprzednikom prawnym pozwanego J. B. własności czasowej gruntu, to on stał się właścicielem budynku w zakresie, w jakim dane lokale mieszkalne nie zostały z niego wyodrębnione, w tym również lokalu nr (...), o który toczy się spór.

Nawet gdyby przyjąć, że umowa najmu zawarta z powodem w 2004 r. wygasła, to strony w umowie użyczenia potwierdziły najem z 200 4. W związku z tym, nawet przy założeniu, że umowa użyczenia jest skuteczna, to trzeba przyjąć, że skuteczna była również umowa najmu poprzednio zawarta przez powódkę z (...) W.. Do wypowiedzenia umowy użyczenia doszło przez powódkę A. W., natomiast do wypowiedzenia umowy najmu doszło przez pozwaną K. B. (1). Uznać należy złożone przez pozwaną wypowiedzenie umowy najmu za skuteczne, bowiem K. B. (1) uprzednio nabyła udział w spadku od J. B., który to spadek obejmował właśnie tę część lokalu mieszkalnych niewyodrębnionych z budynku, w tym lokalu nr (...), o który toczy się spór. Jako nabywca rzeczy objętej przedmiotem najmu wstąpiła w stosunek najmu, wobec czego była uprawniona również do jego wypowiedzenia.

Zasadność wypowiedzenia umowy najmu została udowodniona i nastąpiła z uwagi na zaległości z zapłatą czynszu, stąd nawet gdyby przyjąć, że umowa użyczenia była skuteczna, to zarówno ta umowa została wypowiedziana, jak również wypowiedziana została umowa najmu, z której powódka A. W. wywodziła swoje roszczenie, stąd też względem pozwanych za podstawę wyroku należy przyjąć, że powódka nie legitymuje się żadnym skutecznym tytułem, który pozwoliłby na żądanie opróżnienia, opuszczenia i wydania przez pozwanych lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w W., wobec czego powództwo należało oddalić, o czym Sąd orzekł w punkcie I wyroku.

Podstawę zasądzenia od powoda na rzecz pozwanych kwot po 257 zł tytułem kosztów procesu stanowił art. 98 § 1 k.p.c., według którego przegrywający sprawę powinien zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw
i celowej obrony.

Za koszty celowe poniesione przez pozwanego należało uznać koszty związane
z wynagrodzeniem w powyższej kwocie za usługi polegające na pomocy prawnej.

Z tych względów Sąd Rejonowy orzekł jak w sentencji.

Sędzia Robert Bełczącki