Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie

Sygn. akt I C 1226/22

Uzasadnienie wyroku z dnia 3 marca 2023 r.

W pozwie z dnia 24 lutego 2022 r. powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W., reprezentowany przez pełnomocnika będącego adwokatem, żądał zasądzenia od pozwanej (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 17.945,59 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 11 lutego 2022 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, że objęta żądaniem pozwu wierzytelność nabyta została przez powoda od kredytobiorcy M. B. w drodze cesji wierzytelności pieniężnych wynikających z zawartej w dniu 13 kwietnia 2018 r. pomiędzy pozwaną a kredytobiorcą – konsumentem umowy pożyczki nr (...). Jako materialno-prawną podstawę roszczenia powód wskazał art. 45 w zw. z art. 30 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, podnosząc, że dochodzone pozwem roszczenie wynika ze skorzystania przez kredytobiorcę z instytucji sankcji kredytu darmowego.

Nakazem zapłaty wydanym w dniu 9 marca 2022 r. w sprawie o sygn. akt II Nc 2245/22 Referendarz sądowy uwzględnił powództwo.

Pozwana (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. (dalej także jako Bank), reprezentowana przez pełnomocnika będącego adwokatem, wniosła skutecznie sprzeciw od wspomnianego nakazu zapłaty. W sprzeciwie żądała oddalenia powództwa oraz zasądzenia kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwana podniosła brak legitymacji powoda względem roszczenia objętego pozwem oraz wywodziła niespełnienie przesłanek, które przemawiałyby za zastosowaniem sankcji kredytu darmowego, upływ terminu do złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darowego, a ponadto zarzuciła nieudowodnienie roszczenia co do wysokości.

W piśmie z dnia 20 października 2022 r. powód zmienił powództwo, żądając zasądzenia od pozwanego kwoty 20.786,67 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 11 lutego 2022 r. do dnia zapłaty.

Za podstawę wyroku Sąd Rejonowy przyjął następujące ustalenia:

W dniu 13 kwietnia 2018 r. pozwana (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. zawarła z konsumentem M. B. umowę pożyczki nr (...) na łączną kwotę 49.925,93 zł, na którą złożyła się całkowita kwota pożyczki (kwota pożyczki bez kredytowanych kosztów pożyczki) w wysokości 43.440,55 zł oraz kwota 23.360,54 zł przeznaczona na zapłatę kosztów związanych z udzieleniem pożyczki, kredytowana przez Bank.

Okres kredytowania strony ustaliły na 72 miesięcy.

Należna pozwanej prowizja za udzielenie pożyczki została przez strony ustalona w kwocie 6.485,38 zł, do zapłaty której pożyczkobiorca zobowiązał się przy wypłacie przez Bank pożyczki.

Strony ustaliły, że pożyczka będzie oprocentowana według zmiennej stopy procentowej, w dniu zawarcia umowy pożyczki wynoszącej 9,99% rocznie.

Zmiany oprocentowania pożyczki w trakcie obowiązywania umowy mogły nastąpić w przypadku wystąpienia okoliczności przewidzianych w § 5 ust. 3 i 4 umowy.

W takim wypadku przyznano pożyczkobiorcy uprawnienie do wypowiedzenia umowy.

Rzeczywista roczna stopa oprocentowania pożyczki wynosić miała 16,30%.

Całkowity koszt pożyczki wynosić miał 23.360,54 zł.

Całkowita kwota do zapłaty przez pożyczkobiorcę, obejmująca całkowitą kwotę pożyczki oraz całkowity koszt pożyczki, wynosić miała 66.801,09 zł.

W umowie pożyczki przewidziano ponadto uprawnienie pozwanej do pobierania opłat i prowizji za poszczególne czynności związane z obsługą pożyczki, zastrzegając możliwość zmiany wysokości takich opłat i prowizji w trakcie obowiązywania umowy w przypadku wystąpienia przynajmniej jednego z wymienionych w § 3 ust. 2 umowy warunków.

W takim wypadku również przyznano pożyczkobiorcy uprawnienie do wypowiedzenia umowy.

W umowie zastrzeżono ponadto uprawnienie pożyczkobiorcy do dokonania przedterminowej spłaty całości lub części pożyczki. Spłata miała być dokonywana zgodnie z pisemną dyspozycją pożyczkobiorcy.

W umowie wskazano także na uprawnienie pożyczkobiorcy do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia. Oświadczenie miało być skuteczne jeśli pożyczkobiorca dostarczy je lub wyśle na adres wskazany we wzorze oświadczenia o odstąpieniu od umowy przed upływem tego terminu.

(umowa pożyczki, k. 13 i nast.)

Na podstawie umowy przelewu nr (...) M. B. przelała na powoda (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. wierzytelności pieniężne wynikające ze wskazanej wyżej umowy pożyczki zawartej z pozwaną w dniu 13 kwietnia 2018 r., obejmujące w szczególności wierzytelności o zwrot wszelkich nienależnie pobranych opłat i kosztów oraz wierzytelności o zwrot kosztów w związku z wcześniejszą spłatą kredytu konsumenckiego, wraz ze wszystkimi związanymi z tym wierzytelnościami, m.in. odsetkami za zwłokę i opóźnienie.

(umowa przelewu, k. 22)

W dniu 31 stycznia 2022 r. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W., działając jako pełnomocnik M. B., złożyła w jej imieniu pozwanemu Bankowi oświadczenie przyjmujące za podstawę art. 45 w zw. z art. 30 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim i wskazujące, że ze względu na poniższe naruszenia stwierdzone w treści umowy pożyczki nr (...) z dnia 13 kwietnia 2018 r. pożyczkobiorca korzysta z instytucji sankcji kredytu darmowego, o której mowa w art. 45 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. W piśmie zawarte zostało ponadto wezwanie do zapłaty przez Bank kwoty 17.945,59 zł tytułem zwrotu odsetek uiszczonych od kredytu oraz pozostałych kosztów kredytu.

(oświadczenie, k. 23 i nast.)

W oświadczeniu tym wyszczególniono naruszenia następujących przepisów:

- art. 30 ust. 1 pkt 10 i 16 w zw. z art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim ze względu na to, że w treści umowy nie określono procedury i warunków, na jakich koszty kredytu mogą ulec zmianie, zwłaszcza gdy następuje jego wcześniejsza spłata;

- art. 30 ust. 1 pkt 16 w zw. z art. 48 ust. 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim poprzez bezzasadne uzależnienie prawa do wcześniejszej spłaty kredytu od złożenia stosownej dyspozycji na piśmie;

- art. 30 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim poprzez błędne wskazanie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania oraz całkowitej kwoty do zapłaty przez konsumenta ustalonej w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia;

- art. 30 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim z uwagi na bezpodstawne ograniczenie przez Bank swojego obowiązku w zakresie informowania kredytobiorcy o zmianie oprocentowania od zadłużenia przeterminowanego poprzez udostępnienie aktualnej wysokości oprocentowania dla zadłużenia przeterminowanego na stronie www.pkobp.pl oraz w oddziałach Banku;

- art. 30 ust. 1 pkt 15 w zw. z art. 53 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim poprzez niepoinformowanie kredytobiorcy przez Bank o prawie do odstąpienia od umowy kredytu w sytuacji przewidzianej w art. 53 ust. 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, a także sformułowanie prawa odstąpienia od umowy przez kredytodawcę w taki sposób, który może sugerować obowiązek wykorzystania wzoru formularza oświadczenia o odstąpieniu od umowy przekazanego przez kredytodawcę.

(oświadczenie, k. 23 i nast.)

Podstawę powyższych ustaleń stanowiły twierdzenia stron o faktach pozostających poza sporem oraz przedstawione dowody z dokumentów, których wiarygodność nie budziła wątpliwości Sądu Rejonowego oraz nie była kwestionowana przez strony postępowania.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Brak było podstaw do przyjęcia naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 10 i 16 w zw. z art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim przez niewskazanie warunków zmiany kosztów kredytu w razie wcześniejszej spłaty ze względu na brak wyjaśnienia, że w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy.

Według art. 30 ust. 1 pkt 10 tej ustawy umowa o kredyt konsumencki powinna określać informację o innych niż odsetki kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, w szczególności o opłatach, w tym opłatach za prowadzenie jednego lub kilku rachunków, na których są zapisywane zarówno transakcje płatności, jak i wypłaty, łącznie z opłatami za korzystanie ze środków płatniczych zarówno dla transakcji płatności, jak i dla wypłat, prowizjach, marżach oraz kosztach usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz warunki, na jakich koszty te mogą ulec zmianie.

Zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 16 tej ustawy umowa o kredyt konsumencki powinna określać prawo konsumenta do spłaty kredytu przed terminem oraz procedurę spłaty kredytu przed terminem.

Z kolei na podstawie art. 49 ust. 1 tej ustawy w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą.

Artykuł 30 ust. 1 pkt 10 tej ustawy wyraźnie wskazuje na koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki. Przepis ten należy wykładać z uwzględnieniem przepisu art. 10 ust. 2 lit. k Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG, stosownie do którego w umowie o kredyt w sposób jasny i zwięzły określa się wszelkie inne opłaty powstałe w związku z umową o kredyt oraz warunki, na jakich opłaty te mogą ulegać zmianie.

Jako koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, nie kwalifikują się te koszty, o które obniżeniu ulega całkowity koszt kredytu w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, proporcjonalnie do okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy.

Z art. 49 ust. 1 wspomnianej ustawy wynika, że koszty, o które obniżeniu ulega całkowity koszt kredytu w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie stanowić mogą koszty poniesione przez konsumenta przed tego rodzaju spłatą.

Podkreślić należy, że koszty takie nie muszą być znane kredytodawcy na etapie zawierania umowy, skoro nie wie on, czy spłata całości kredytu przed terminem określonym w umowie nastąpi, a jeśli tak, to kiedy będzie ona miała miejsce.

Nie można zatem przyjąć, aby na kredytodawcy ciążył obowiązek wskazywania kosztów, których wysokość ani podstawa ustalenia nie są znane kredytodawcy w chwili zawierania umowy.

Ponadto brak było podstaw do przyjęcia naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 10 w zw. z art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim przez niewskazanie warunków zmiany kosztów kredytu w razie skorzystania z uprawnienia przewidzianego w art. 45 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z art. 45 ust. 1 tej ustawy w przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c tej ustawy konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie.

Skoro w razie skorzystania z takiego uprawnienia konsument zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu, nie wchodzi nawet w rachubę jakakolwiek zmiana kosztów kredytu.

Wobec tego nie można zarzucić pozwanemu niewypełnienia obowiązku wskazania warunków zmiany kosztów kredytu w razie skorzystania z uprawnienia przewidzianego w art. 45 ust. 1 tej ustawy.

W ocenie Sądu Rejonowego nie było także podstaw do przyjęcia naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 16 w zw. z art. 48 ust. 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim przez uzależnienie wcześniejszej spłaty kredytu od złożenia dyspozycji na piśmie.

Stosownie do treści art. 48 ust. 2 tej ustawy kredytodawca nie może uzależnić wcześniejszej spłaty kredytu od jego poinformowania przez konsumenta, co ma dać wyraz pełnej swobody kredytobiorcy co do przedterminowego spełnienia świadczenia.

W myśl § 7 ust. 1 umowy pożyczki objętej sporem wcześniejsza spłata miała być dokonywana zgodnie z pisemną dyspozycją kredytobiorcy.

Dyspozycję należało rozumieć jako polecenie konsumenta skierowane do kredytobiorcy dotyczące wykonania wcześniejszej spłaty.

Należy zatem stwierdzić, że nie stanowiła ona wymagania kredytodawcy polegającego na uzależnieniu wcześniejszej spłaty kredytu od poinformowania kredytodawcy przez konsumenta.

Ponadto brak było podstaw do przyjęcia naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim przez błędne wskazanie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania oraz całkowitej kwoty do zapłaty.

Zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 7 tej ustawy umowa o kredyt konsumencki powinna określać rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia.

Stosownie do treści art. 5 pkt 12 tej ustawy rzeczywista roczna stopa oprocentowania to całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym.

W myśl art. 25 ust. 1 pkt 1 tej ustawy kredytodawca przy ustalaniu rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania uwzględnia całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, z wyłączeniem opłat z tytułu niewykonania swoich zobowiązań wynikających z umowy o kredyt oraz opłat innych niż cena nabycia towaru lub usługi, które konsument jest zobowiązany ponieść bez względu na sposób finansowania tego nabycia.

Podobnie według art. 3 lit. i Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG rzeczywista roczna stopa oprocentowania oznacza całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym, w odpowiednich przypadkach, wraz z kosztami, o których mowa w art. 19 ust. 2.

W myśl art. 19 ust. 1 i 2 wspomnianej Dyrektywy rzeczywistą roczną stopę oprocentowania, która równa się w stosunku rocznym aktualnej wartości wszystkich zobowiązań (wypłat, spłat i opłat), przyszłych lub istniejących, uzgodnionych przez kredytodawcę i konsumenta, oblicza się zgodnie z wzorem matematycznym podanym w części I załącznika I, a do celów obliczania rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania ustala się całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta z wyłączeniem opłat należnych od konsumenta z tytułu niedotrzymania przez niego jakichkolwiek zobowiązań określonych w umowie o kredyt oraz opłat innych niż cena zakupu, które z tytułu nabycia towarów lub usług jest on zobowiązany ponieść bez względu na to, czy transakcja dokonywana jest w gotówce, czy za pomocą kredytu.

Z kolei w myśl art. 5 pkt 8 wspomnianej ustawy całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta to suma całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty kredytu.

Natomiast zgodnie art. 5 pkt 6 lit. a i b tej ustawy całkowity koszt kredytu to wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności: odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach – z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta.

Odpowiednio według art. 3 lit. h wspomnianej Dyrektywy całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta oznacza sumę całkowitej kwoty kredytu i całkowitego kosztu kredytu ponoszonego przez konsumenta.

Zgodnie z art. 3 lit. g tej Dyrektywy całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta oznacza wszystkie koszty łącznie z odsetkami, prowizjami, podatkami oraz wszelkimi innymi opłatami, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, które to koszty znane są kredytodawcy, z wyjątkiem kosztów notarialnych; uwzględniane są tu także koszty usług dodatkowych związanych z umową o kredyt, w szczególności składki z tytułu ubezpieczenia, jeżeli, dodatkowo, zawarcie umowy dotyczącej usługi jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach.

W świetle przytoczonych przepisów trafnie pozwany uwzględnił prowizję za udzielenie pożyczki przy ustalaniu rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania oraz całkowitej kwoty do zapłaty.

W przypadku, gdy zgodnie z umową kredytu część kapitału jest przeznaczona na sfinansowanie odsetek, opłat, prowizji lub innych kosztów ponoszonych przez konsumenta w związku z umową o kredyt konsumencki, pojęcie wypłaconej kwoty, o której mowa w art. 5 pkt 10 wymienionej ustawy, obejmuje także część kapitału kredytu przeznaczoną na sfinansowanie koszów związanych z tym kredytem. Decyduje o tym wykładnia językowa wyżej cytowanego przepisu, który przecież nie wymaga, aby wypłata nastąpiła do rąk konsumenta. Wobec czego należy przyjąć, że wypłata może być również dokonana w celu pokrycia zobowiązań konsumenta, w tym zobowiązań do zapłacenia kosztów związanych z kredytem. Za taką argumentacją przemawia także wykładnia systemowa, bowiem w świetle art. 69 ust. 2 pkt 2 Prawa bankowego przyjmuje się, że odsetki nalicza się od całości kapitału kredytu, niezależnie od sposobu wypłacenia tego kapitału (por. Czech Tomasz, Komentarz do art. 5 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, teza nr 232, w: Czech Tomasz, Kredyt konsumencki. Komentarz, wyd. II, Opublikowano: WKP 2018). Podkreślić również należy zalety funkcjonalne takiego rozwiązania. Dopuszczalność dyspozycji pokrycia za pomocą części kwoty kredytu udostępnianej kredytobiorcy kosztów udzielenia tego kredytu stanowi z reguły dla niego korzyść ekonomiczną, bowiem dzięki temu nie musi on wcześniej gromadzić środków, które byłyby mu niezbędne do pokrycia tych kosztów, a w związku z tym do uzyskania kredytu.

Powyższe prowadzi do przyjęcia, iż w sprawie niniejszej pozwana prawidłowo obliczała i pobierała odsetki od całości środków udostępnionych kredytobiorcom tytułem umowy kredytu.

Brak było podstaw do przyjęcia naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim przez publikowanie aktualnej rocznej stopy oprocentowania zadłużenia przeterminowanego na stronie internetowej pozwanego.

Według art. 30 ust. 1 pkt 11 tej ustawy umowa o kredyt konsumencki powinna określać roczną stopę oprocentowania zadłużenia przeterminowanego, warunki jej zmiany oraz ewentualne inne opłaty z tytułu zaległości w spłacie kredytu.

Publikowanie przez pozwanego po zawarciu umowy z konsumentem aktualnej rocznej stopy oprocentowania zadłużenia przeterminowanego, po każdorazowej jej zmianie, na stronie internetowej pozwanego, publicznie dostępnej oraz stale utrzymywanej na serwerze pozostającym w dyspozycji pozwanego, na obecnym etapie rozwoju usług sektora bankowego spełnia funkcje udostępnienia tego rodzaju informacji na trwałym nośniku, który w myśl art. 5 pkt 17 wspomnianej ustawy stanowić ma materiał lub urządzenie służące do przechowywania i odczytywania informacji przekazywanych konsumentowi w związku z umową o kredyt, przez czas odpowiedni do celów jakim informacje te służą oraz pozwalające na odtworzenie tych informacji w niezmienionej postaci.

Sąd Rejonowy nie stwierdził także naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 15 w zw. z art. 53 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim przez błędne poinformowanie konsumenta o uprawnieniu do odstąpienia od umowy.

Według art. 30 ust. 1 pkt 15 tej ustawy umowa o kredyt konsumencki powinna określać termin, sposób i skutki odstąpienia konsumenta od umowy, obowiązek zwrotu przez konsumenta udostępnionego przez kredytodawcę kredytu oraz odsetek zgodnie z rozdziałem 5 tej ustawy, a także kwotę odsetek należnych w stosunku dziennym.

Z kolei w myśl art. 53 ust. 1 i 2 tej ustawy konsument ma prawo, bez podania przyczyny, do odstąpienia od umowy o kredyt konsumencki w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy, a jeżeli umowa o kredyt konsumencki nie zawiera elementów określonych w art. 30 tej ustawy, konsument może odstąpić od umowy o kredyt konsumencki w terminie 14 dni od dnia dostarczenia wszystkich elementów wymienionych w art. 30 tej ustawy.

Wbrew twierdzeniom powoda z postanowienia § 15 ust. 1 umowy pożyczki objętej sporem nie wynikało, aby pozwany uzależnił skuteczność odstąpienia przez konsumenta od tej umowy od skorzystania z załączonego do umowy formularza oświadczenia o odstąpieniu.
W postanowieniu tym jedynie wskazano, że oświadczenie o odstąpieniu powinno zostać skierowane na adres podany we wspomnianym formularzu.

Zarzut powoda co do naruszenia przez pozwaną powyższych regulacji należało zatem uznać za niezasadny.

Brak było także podstaw do przyjęcia naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 10 i 12 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim przez zaniechanie poinformowania konsumenta o ryzyku obciążenia kosztami postępowania sądowego lub kosztami postępowania egzekucyjnego na wypadek niewykonania umowy przez kredytobiorcę.

Ani obowiązek poniesienia tego rodzaju kosztów, ani ich wysokość nie są zdatne do ustalenia na etapie zawierania umowy, stąd trudno wymagać od pozwanego, aby wskazywał na to w postanowieniach umowy.

Brak było również podstaw do przyjęcia naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim przez zaniechanie wskazania w postanowieniach umowy kredytu kosztów związanych z prowadzeniem rachunku oszczędnościowo – rozliczeniowego, który miał służyć do spłaty kredytu.

Rachunek ten nie służył bowiem wyłącznie do obsługi udzielonego kredytu, a koszty prowadzenia tego rachunku regulowały postanowienia odrębnej umowy o jego prowadzenie.

Zarzut naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 6 ustawy o kredycie konsumenckim poprzez sformułowanie klauzuli o zmiennej stopie oprocentowania kredytu w sposób niedookreślony, nieprecyzyjny również zdaniem Sądu Rejonowego nie zasługiwał na uwzględnienie.

Okoliczności, od zaistnienia których może być uzależniona zmiana wysokości oprocentowania kredytu, powinny być tak skonkretyzowane, aby w przyszłości mogła być dokonana należyta ocena, czy rzeczywiście one wystąpiły i czy w związku z tym zmiana oprocentowania była obiektywnie usprawiedliwiona (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 1992 r., III CZP 50/92, OSP 1993/6/119, LEX nr 1929167; uchwała7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 1992 r., III CZP 141/91, OSNC 1992/6/90, LEX nr 3725).

Klauzula zmiennego oprocentowania nie może mieć charakteru blankietowego, lecz powinna dokładnie wskazywać czynniki (okoliczności faktyczne) usprawiedliwiające zmianę oprocentowania oraz relację między zmianą tych czynników, a rozmiarem zmiany stopy oprocentowania kredytu, określając precyzyjnie wpływ zmiany wskazanych okoliczności na zmianę stopy procentowej, a więc kierunek, skalę oraz proporcję tych zmian (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2011 r., I CSK 46/11, OSNC-ZD 2013/1/4, LEX nr 1102253).

W sprawie niniejszej wymagania te niewątpliwie spełniało postanowienie umowne zawarte w § 5 umowy, uzależniające zmienne oprocentowanie kredytu jedynie od zmiany wysokości stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego. Precyzyjnie podana, niezależna od woli stron umowy kredytu oraz zdatna do weryfikacji przez kredytobiorcę, stopa referencyjna Narodowego Banku Polskiego była jedynym zmiennym elementem oprocentowania. Jej wysokość stanowi okoliczność powszechnie znaną i nie musi być komunikowana kredytobiorcy osobno na trwałym nośniku. Kredytobiorca bez przeszkód mógł dokonać weryfikacji zmiany stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego w każdym trzymiesięcznym okresie kredytowania. Zmiana oprocentowania kredytu, mogąca następować nie częściej niż co trzy miesiące, jak wspomniano, była uzależniona jedynie od zmiany stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego, a zależność ta była ścisła i wprost proporcjonalna, wykluczająca uznaniowość po którejkolwiek ze stron umowy kredytu. Górna granica oprocentowania kredytu równa była natomiast odsetkom maksymalnym w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, tj. dwukrotności sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego oraz 3,5 punktów procentowych. W tym przypadku Bank odwołał się do bezwzględnie obowiązujących przepisów art. 359 § 2 i 2 ¹ Kodeksu cywilnego. Odwołując się zaś do przepisów prawa powszechnie obowiązującego, Bank nie miał obowiązku informować kredytobiorcy, na trwałym nośniku, o zmianach następujących w tym zakresie. Stopa referencyjna Narodowego Banku Polskiego jest ogłaszana przez ten bank centralny, jak wspomniano jej wysokość stanowi okoliczność powszechnie znaną i nie musi być komunikowana każdemu kredytobiorcy osobno na trwałym nośniku.

Wobec niestwierdzenia w sprawie niniejszej naruszeń przewidzianych w art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, które mogłyby stanowić podstawę skorzystania przez kredytobiorcę z tzw. sankcji kredytu darmowego, oświadczenie kredytobiorcy w tym przedmiocie należało uznać za nieskuteczne.

Ze względu na to brak było podstaw do uwzględnienia powództwa obejmującego roszczenia wywodzone z tzw. sankcji kredytu darmowego.

Wobec uwzględnienia najdalej idących zarzutów podniesionych przez pozwaną w sprzeciwie od nakazu zapłaty, pozostałe okazały się nieistotne dla rozstrzygnięcia.

Podstawę orzeczenia o kosztach procesu stanowiły art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 99 k.p.c., zgodnie z którymi przegrywający sprawę powinien zwrócić przeciwnikowi koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, w tym wynagrodzenie reprezentującego go pełnomocnika będącego adwokatem lub radcą prawnym.

Zachodziła zatem podstawa do zasądzenia na rzecz pozwanej od powoda tytułem kosztów procesu kwoty 3.617,00 zł obejmującej wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 3.600,00 zł ustalonej na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz opłatę skarbową od udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł.

Podstawę zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie od kosztów procesu od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty stanowił natomiast art. 98 § 1[1] k.p.c.

Z tych względów Sąd Rejonowy orzekł jak w sentencji.

Sędzia Robert Bełczącki